هوش مصنوعی قضایی

رشد فناوری در دهه‌های اخیر به قدری سریع و همه‌گیر شد که گسترده آن تمامی سطوح زندگی بشر را تحت الشعاع خود قرارداده‌است. امروزه کمتر کسی را می توان یافت که واژگان “هوش مصنوعی” را نشنیده و یا حداقل خبری در کابرد آن نخوانده باشد.

هوش مصنوعی که به AI معروف می‌باشد، سرجمع دو واژه Artificial Intelligence است. پیشتر کاربرد معمول آن در علم رباتیک بود اما پیشترفت‌های صورت‌گرفته در این حوزه، استفاده از آن را تقریباً در تمامی عرصه های علمی و عملی ممکن ساخت، از جمله امور حقوقی و قضایی!!!

اخیراً دانشگاه کالج لندن (University College London) که به UCL معروف است، موفق شد هوش مصنوعی قضایی بسازد که بتواند مثل یک قاضی کار کند! هدف از ساخت آن کمک به قضات دیوان حقوق بشر اتحادیه اروپا و استفاده از آن در رسیدگی به برخی از پیچیده‌ترین پرونده‌های مورد رسیدگی است. این دانشگاه، هوش را طوری برنامه ریزی کرد که می‌تواند به پرونده‌ها به صورت مفهومی نگاه کند نه کلید واژه‌ای و این همان نکته اساسی است که سبب می‌شود هوش مصنوعی قضایی بتواند بسیاری از پرونده‌های پیچیده را در مدت زمان خیلی کوتاه حل و فصل نماید.

آزمایشی که در عمل صورت گرفت حکایت از آن دارد که از هر پنج تصمیمی که توسط هوش مزبور اتخاذ شد، چهار تصمیم آن مانند قاضی انسانی بوده‌است یعنی اگر یک قاضی دیوان فوق هم به آن پرونده ها رسیدگی می‌کرد، همان تصمیم را می‌گرفت!!! این آزمایش مؤید صحت کارکرد هوش مصنوعی قضایی در عمل می‌باشد. البته باید توجه داشت که قرار نیست از این هوش مانند قاضی استفاده شود بلکه در نظر است تا به عنوان کمک قاضی مورد استفاده قرار گیرد.

به نظر می رسد، شاید بد نباشد تا با توجه به تراکم پرونده‌های موجود در مراجع قضایی ایران که هر ساله بطور اجتناب‌ناپذیر رو به ازدیاد است، دستگاه قضایی ما هم به فکر بکارگیری چنین فناوری باشد!