دكتر امیرحسین شیخ نیا، در سال 1304 (ش.) در قم به دنیا آمد. پدر او میرزا علی خان شیخ نیا فرزند میرزا مهدی خان شیخ الممالك و جد او آیت الله شیخ حسن استاد بود كه به نقل معمرین، مجلس درس ایشان بیش از یك قرن به طور منظم دایر بود.

دكتر شیخ‌نیا تحصیلات ابتدایی را در دبستان حكمت قم و دوره متوسطه را نیمی در دبیرستان حكیم نظامی قم و نیمه‌ای دیگر را در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند. وی در سال 1324 (ش.) به دانشكده حقوق دانشگاه تهران راه یافت و در خردادماه 1327 (ش.) لیسانس قضایی خود را دریافت كرد. در اواخر سال 1329 (ش.) مشغول به خدمت قضایی در دادگستری شد و مشاغل مختلفی را بر عهده گرفت كه عبارتند از: دادرس دادگاه بخش، دادرس دادگاه شهرستان تهران، رئیس شعبه 7 دادگاه شهرستان تهران، مستشار دادگاه استان، رئیس شعبه 2 دادگاه عالی جنایی تهران،‌دادیار دیوان عالی كشور، عضو معاون دیوان عالی كشور، مستشار دیوان عالی كشور، معاون وزیر دادگستری، مستشار اداره حقوقی وزارت دادگستری.

دکتر امیرحسین شیخ نیا در سال 1337 (ش.) در كنار مشاغل قضایی، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در رشته حقوق جزایی، تحت سرپرستی و راهنمایی پروفسور «ربروون» استاد معروف حقوق جزا، با ارائه پایان نامه «تعلیق ساده مجازات و تعلیق مراقبتی مجازات» موفق شد. در ماه می 1961 (م.) برابر با 1340 (ش.) دكترای حقوق جزایی خود را دریافت كند. در ضمن دوره كارآموزی رشته حقوق ثبت را نیز طی یك سال به پایان رساند.

پس از بازگشت به ایران، مجدداً به مشاغل قضایی پرداخت تا اینكه به دعوت دانشكده تكمیلی پلیس، به تدریس درس احكام لازم الاجرا و آیین دادرسی مدنی پرداخت.

از سال 1342 (ش.) كه دوره‌های مختلف كارآموزی قضایی در وزارت دادگستری راه اندازی شد، تصدی كرسی استادی آیین دادرسی مدنی را بر عهده گرفت و تا زمان بازنشستگی، به تدریس در این رشته پرداخت. در سال 1345 (ش.) برای تدریس در دانشكده افسری پلیس دعوت به همكاری علمی شد و به ترتیب، تدریس دروس آیین دادرسی مدنی و یك حوزه جزا را در دوره نهایی این دانشكده (1355 ش.) بر عهده گرفت.

دكتر شیخ نیا، در موسسه عالی حسابداری و مدرسه عالی بازرگانی (دانشكده علامه طباطبایی كنونی) نیز به تدریس مشغول بود (بین سالهای 1348 تا 1354 ش.) مدتی نیز، در دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مركز و دانشكده علوم انتظامی، به تدریس آیین دادرسی مدنی، ادله اثبات دعوی حقوق مدنی، مشغول بود.

گفتنی آنكه از سال 1342 تا 1350 (ش.)، مدیریت مجله حقوقی وزارت دادگستری بر عهده دكتر شیخ نیا بود. ایشان از اعضای دائمی كمیسیون‌های مشورتی اداره حقوقی دادگستری و عضو كمیسیون آیین دادرسی مدنی (از سال 1342 ش.)، عضو موقت كمیسیون حقوق جزای عمومی، مدتی عضو كمیسیون حقوق مدنی و شورای عالی ثبت و مجدداً عضو كمیسیون آیین دادرسی مدنی بود كه تا زمان بازنشستگی بر مناصب اخیر باقی ماند. در سال تحصیلی 74-1373 (ش.) به عنوان استاد ممتاز و نمونه دانشكده نیروی انتظامی شناخته شد و از ریاست محترم جمهوری به دریافت لوح تقدیر مفتخر شد.

آثار تالیفی و تحقیقی دكتر شیخ نیا عبارتند از: 1- آیین دادرسی مدنی (3) 2- ادله اثبات دعوی 3- مقالات منتشر شده در مجله‌های حقوقی اداره دادرسی نیروهای مسلح قبل از انقلاب 4- مقالات منتشر شده در مجله حقوقی وزارت دادگستری بعد از انقلاب 5- جزوه‌های آیین دادرسی یك و دو و حقوق مدنی عقود معین (كه در دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مركز تدریس می‌شود) 6- جزوه‌های حقوق مدنی (كه در دانشكده علوم انتظامی تدریس می‌شود).

منبع: قضاوت‌آنلاین به نقل از مبارکیان، عباس، چهره ها در تاریخچه نظام آموزش عالی حقوق و عدلیه نوین، چاپ اول، انتشارات پیدایش، تابستان ۱۳۷۷