فصل دوم-اسناد و دفاتر ثبت احوال
ماده 10 (اصلاحى 1363/10/18)- وقایع حیاتى هر فرد (ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاترى به شرح زیر به ثبت مى‌رسد:
الف-دفتر ثبت کل وقایع‌که در آن بدواً ولادت هر فرد ثبت و وقایع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر،ولادت و وفات اولاد و وفات صاحب سند از روى مندرجات اعلامیه‌ها و مدارک در آن ثبت مى‌گردد.
ب-دفتر ثبت وفات‌که در آن واقعه مربوط به وفات هر فرد به ثبت مى‌رسد.
تبصره 1- صفحات دفتر ثبت کل وقایع باید شماره‌گذارى شود و با تعیین تعداد کل صفحات نخ‌کشى و سرب و منگنه‌شده به امضاء دادستان شهرستان یا نماینده او برسد.
تبصره 2- دفتر ثبت کل وقایع هر سال پس از انقضاء مدت صد و بیست سال از جریان خارج و به بایگانى راکد منتقل مى‌شود.
تبصره 3- هرگاه اسناد یا دفاتر از بین برود در صورت وجود سابقه از روى سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد به وسیله آگهى طبق مدارک موجود در دست آنان پس از رسیدگى دفاتر یا اسناد معدوم تجدید مى‌گردد.
ماده 11 (اصلاحى 1363/10/18)- دفتر ثبت کل وقایع یا وفات پس از ثبت باید به امضاء اعلام‌کننده و گواهان و مأمور یا نماینده ثبت احوال برسد و مهر شود و در صورت وجود گواهى ماما یا پزشک نیازى به گواهان نخواهد بود. پس از تکمیل و امضاء اسناد مزبور تصحیح یا تغییر مندرجات آن منحصرا به موجب مقررات این قانون خواهد بود.
فصل سوم-ثبت ولادت
ماده 12- ولادت هر طفل در ایران اعم از این‌که پدر و مادر طفل ایرانى یا خارجى باشند باید به نماینده یا مأمور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور به مأمور کنسولى ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیکترین مأموران کنسولى و یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام شود.
ماده 13 (اصلاحى 1363/10/18)- ولادت واقع در ایران به وسیله نماینده یا مأمور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از کشور به وسیله مأموران کنسولى ایران در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت مى‌رسد. در این دفتر اطلاعات زیر قید مى‌شود:
1- ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت استان شهرستان بخش دهستان (شهر/روستا) و تاریخ ثبت آن.
2- نام و نام خانوادگى صاحب سند و جنس.
3- نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه یا شماره پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر.
4- نام و نام خانوادگى و محل اقامت و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام‌کننده در صورتى که غیر از پدر و مادر صاحب سند باشد.
5- نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت گواهان.
6- نام و نام خانوادگى و امضاء نماینده یا مأمور و مهر ثبت احوال.
7- شماره و سرى برگ مخصوص دفتر ثبت کل وقایع.
8- محل مخصوص ثبت و شماره کلاسمان آثار انگشتان صاحب سند.
9- محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به ازدواج، طلاق و یا وفات همسر.
10- محل مخصوص ثبت شماره مسلسل و سرى شناسنامه‌هاى صادره.
11-محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به اولاد.
12-محل مخصوص ثبت وفات.
13- محل توضیحات.
تبصره (اصلاحى 1363/10/18)- پس از ثبت ولادت اگر طفل ایرانى باشد شناسنامه صادر و تسلیم مى‌گردد و اعلامیه براى ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده مى‌شود و در صورتى که طفل خارجى باشد گواهى ولادت صادر و تسلیم مى‌گردد.
ماده 14 (اصلاحى 1363/10/18)- براى هر فرد شماره شناسنامه که مخصوص به او خواهد بود تعیین مى‌گردد و شماره شناسنامه هر شخص در کلیه مدارک مربوط به ثبت احوال او باید قید گردد.
ماده 15-ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا ماماى رسمى یا مؤسسه‌اى که طفل در آنجا متولد گردیده است باشد، در غیر این صورت واقعه به تصدیق دو نفر گواه ثبت مى‌شود.
تبصره- مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاریخ ولادت طفل است روز ولادت و تعطیل رسمى بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمى‌آید و در صورتى که ولادت در اثناء سفر زمینى یا هوائى یا دریائى رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محسوب مى‌شود.
ماده 16 (اصلاحى 1363/10/18)- اعلام و امضاء دفتر ثبت کل وقایع به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:
1- پدر یا جد پدرى
2- مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعى که قادر به انجام این وظیفه باشد.
3-این بند به موجب ماده 7 قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب 1373/10/18 مجلس شورای اسلامی حذف شده است.
زیرنویس:
بند 3 محذوف- مادر یا جد پدری که از طرف دادگاه به سمت ولایت انتخاب شده باشد
4- وصى یا قیّم یا امین.
5- اشخاصى که قانوناً عهده‌دار نگهدارى طفل مى‌باشند.
6- متصدى یا نماینده مؤسسه‌اى که طفل به آنجا سپرده شده است.
7- صاحب واقعه که سن او از 18 سال تمام به بالا باشد.
تبصره- در صورتى که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکى از ابوین که مراجعه مى‌کند با قید نام کوچک طرف غائب تنظیم خواهد شد. اگر مادر اعلام‌کننده باشد نام خانوادگى مادر به طفل داده مى‌شود.
ماده 17- هرگاه ابوین طفل معلوم نباشند سند یا نام خانوادگى آزاد و نامهاى فرضى در محل اسامى ابوین تنظیم مى‌گردد. تصحیح اسامى فرضى یا تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه موضوع ماده 1273 قانون مدنى با حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگى طبق احکام مربوط به نام خانوادگى اصلاح خواهد شد. موضوع فرضى بودن اسامى پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.
ماده 18-نماینده یا مأمور ثبت احوال ولادت طفل فاقد ولى را ثبت و مراتب را براى اقدام قانونى به دادستان اطلاع خواهد داد.
تبصره- در صورتى که طفل در مکانى متولد شود که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه مخصوص باشد نظیر ندامتگاه، کانون اصلاح و تربیت و غیره، متصدیان این سازمانها مکلّف به اطلاع واقع و ایجاد تسهیلات لازم براى انجام وظائف صاحب واقعه مى‌باشند.
ماده 19- ماما یا پزشکى که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلّف به صدور گواهى ولادت و ارسال یک نسخه آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام مى‌باشد.
ماده 20 (اصلاحى 1363/10/18)- انتخاب نام با اعلام‌کننده است، براى نامگذارى یک نام ساده یا مرکب (حسین، محمد مهدى و مانند آن) که عرفاً یک نام محسوب مى‌شود انتخاب خواهد شد.
تبصره 1 (الحاقى 1363/10/18)- انتخاب نامهایى که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامى مى‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نامهاى زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره 2 (الحاقى 1363/10/18)- تشخیص نامهاى ممنوع با شوراى عالى ثبت احوال مى‌باشد و این شورا نمونه‌هاى آن را تعیین و به سازمان اعلام مى‌کند.
تبصره 3 (الحاقى 1363/10/18)- انتخاب نام در مورد اقلیتهاى دینى شناخته شده در قانون اساسى تابع زبان و فرهنگ دینى آنان است.
تبصره 4 (الحاقى 1363/10/18)- در اسناد سجلى اقلیتهاى دینى شناخته شده در قانون اساسى کشور نوع دین آنان قید مى‌شود.
تبصره 5 (الحاقى 1363/10/18)- ذکر سیادت در اسناد سجلى ساداتى که سیادت آنان در اسناد سجلى پدر و یا جد پدرى مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعى ثابت گردد الزامى است مگر کسانى که خود را سیّد ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.
تبصره 6 (الحاقى 1363/10/18)- مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگى آنان در اسناد سجلى ثبت مى‌شود.
ماده 21 (اصلاحى 1363/10/18)- هرگاه از وضع حمل بیش از یک طفل متولد شود براى هریک دفتر ثبت کل وقایع جداگانه به ترتیب تولد و با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد.
فصل چهارم‌ثبت وفات
ماده 22 (اصلاحى 1363/10/18)- وفات هرکس اعم از ایرانى یا خارجى و همچنین ولادت طفلى که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مأمور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود.
وفات ایرانیان در خارج از کشور به مأموران کنسولى محل اقامت یا به نزدیکترین مأموران کنسولى ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام مى‌شود.
وفات ایرانیان و خارجیان ساکن کشور را مأموران و نمایندگان ثبت احوال، وفات ایرانیان در خارج از کشور را بر حسب محل اعلام، مأموران کنسولى ایران یا مأموران و یا نمایندگان ثبت احوال ثبت مى‌کنند، وفات باید در سند ثبت وفات و همچنین در دفتر ثبت کل وقایع در صفحات مربوط به در گذشته و پدر و مادر او و شناسنامه متوفى ثبت و امضاء و مهر گردد.
وفات خارجیان پس از ثبت به شهربانى محل اعلام مى‌شود و یک نسخه گواهى به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده خواهد شد که به وزارت امور خارجه ارسال گردد.
تبصره (اصلاحى 1363/10/18)- گواهى وفات به هر شخصى که درخواست کند تسلیم مى‌گردد.
ماده 23 (اصلاحى 1363/10/18)- در سند ثبت وفات باید اطلاعات زیر قید گردد:
1- محل، روز، ماه و سال وفات و تاریخ ثبت.
2- نام و نام خانوادگى و جنس و تاریخ تولد و شغل و شماره شناسنامه و شناسنامه درگذشته یا پروانه اقامت و تاریخ و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت.
3- علت وفات در صورتى که مشخص باشد.
4- نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته.
5- نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلام‌کننده.
6- نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان.
7- نام و نام خانوادگى و امضاء نماینده یا مأمور ثبت احوال و اثر مهر.
8- شماره و سرى برگ مخصوص ثبت وفات.
9- محل توضیحات.
ماده 24 (اصلاحى 1363/10/18)- واقعه وفات باید طبق تصدیق پزشک و در صورت نبودن پزشک با حضور دو نفر گواه ثبت گردد.
در مورد طفلى که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از تولد بمیرد در صورت وجود پزشک در محل، تصدیق پزشک ضرورى است و در صورت نبودن پزشک گواهى دو نفر کافى است.
پزشکى که وقوع وفات به او اطلاع داده مى‌شود در هر مورد مکلّف به معاینه جسد و صدور تصدیق یا اظهار نظر مى‌باشد و در صورت امکان تشخیص علت وفات باید تصدیق شود و به هرحال یک نسخه از تصدیق یا اظهار نظر خود را باید به ثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمایند.
ماده 25 (اصلاحى 1363/10/18)- مهلت اعلام وفات ده روز از تاریخ وقوع یا وقوف بر آن است.
روز وفات و تعطیل رسمى بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمى‌آید و در صورتى که وفات در اثناء سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد احتساب خواهد شد.
تبصره(اصلاحى 1363/10/18)- ترتیب ثبت وقایع ولادت و وفاتى که پس از انقضاء مهلت مقرر اعلام شود در آیین‌نامه اجرائى این قانون تعیین خواهد شد.
ماده 26 (اصلاحى 1363/10/18)- اعلام وفات و امضاء سند ثبت وفات به ترتیب به عهده یکى از اشخاص زیر است:
1- نزدیکترین خویشاوند متوفى که در موقع وفات حاضر بوده است.
2- متصدى یا صاحب مکانى که وفات در آن رخ داده است یا نماینده او.
3- هر شخصى که در موقع وفات حاضر بوده است.
4- مأموران انتظامى یا کدخدا.
تبصره- متصدیان گورستان یا دفن مکلّف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.
ماده 27 (اصلاحى 1363/10/18)- در صورتى که وفات یا ولادت طى نامه رسمى از طرف مأموران انتظامى یا قضائى و یا سایر مقامات اعلام شود شماره و تاریخ اعلامنامه در سند درج و به منزله امضاء سند خواهد بود.
ماده 28 (اصلاحى 1363/10/18)- در موارد زیر اعلام وفات به عهده مقامات زیر است:
1- در صورتى که وفات در اثر بروز سوانح از قبیل زلزله، سیل، طوفان و آتش‌سوزى واقع شود مقامات انتظامى یا گروههاى امدادى حاضر در محل مکلفند واقعه وفات را ضمن ارسال صورت حاوى نام و نام خانوادگى و حتى المقدور شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفى اعلام نمایند.
2- وفات نظامیانى که در زمان صلح در سربازخانه و یا ضمن مانورهاى نظامى یا در زمان جنگ واقع مى‌شود وسیله فرمانده قسمت با تعیین نام و نام خانوادگى و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام مى‌گردد.
ماده 29 (اصلاحى 1363/10/18)- در مواردى که مشخصات متوفى معلوم نشود یا به بعضى از اطلاعاتى که باید در سند قید شود دسترسى نباشد در سند ثبت وفات به جاى مشخصات عبارت(نامعلوم) نوشته مى‌شود تکمیل مشخصات نامعلوم با هیأت حل اختلاف خواهد بود.
ماده 30- مدرک ثبت فوت فرضى غائب مفقودالاثر حکم قطعى دادگاه است مدیران دفاتر دادگاه‌هایى که حکم قطعى فوت فرضى غائب مفقود الاثر از آن دادگاه صادر شده مکلفند یک نسخه از رأى صادره را طى نامه رسمى به ثبت احوال محل ارسال دارند.
فصل پنجم-ازدواج و طلاق
ماده 31- دارندگان دفاتر رسمى ازدواج و طلاق مکلفند وقایع ازدواج و طلاق و رجوع را که در دفاتر مربوط ثبت مى‌کنند در شناسنامه زوجین نیز درج و امضاء و مهر نمایند و حداکثر هر پانزده روز یک بار، وقایع ازدواج و طلاق و رجوعى را که در دفاتر به ثبت مى‌رسد روى نمونه‌هاى مربوط تهیه و به ثبت احوال محل تحویل و رسید دریافت دارند.
ازدواج و طلاق و رجوع ایرانیان در خارج از کشور باید به وسیله کنسولگریهاى مربوط در دفاترى که از طرف ثبت احوال تهیه مى‌شود ثبت و حداکثر هریک ماه یک بار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعى را که در دفاتر به ثبت مى‌رسد روى نمونه‌هاى مخصوص تهیه و از طریق وزارت امور خارجه به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده شود.
ماده 32- طلاق، رجوع و بذل مدت که در دفتر رسمى طلاق به ثبت نرسیده باشد با ارائه اقرارنامه رسمى در اسناد ثبت احوال طرفین ثبت خواهد شد. ازدواجهائى که در دفاتر رسمى ازدواج به ثبت نرسیده باشد در صورت وجود شرائط زیر در اسناد سجلى زن و شوهر ثبت خواهد شد:
1- ارائه اقرارنامه رسمى مبنى بر وجود رابطه زوجیت بین متقاضیان ثبت واقعه ازدواج.
2- در موقع تنظیم اقرارنامه سن زوج از بیست سال تمام و سن زوجه از هجده سال تمام کمتر نباشد.
3- گواهى ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه‌هاى زوجین به این‌که در تاریخ اعلام واقعه طرفین در قید ازدواج دیگرى نمى‌باشند.
تبصره- نمایندگان ثبت احوال مکلفند پس از ثبت واقعه، رونوشت اقرارنامه را به دادسراى محل ارسال نمایند.
ماده 33 (اصلاحى 1363/10/18)- کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا وفات زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولى در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت:
در المثناى شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقى است منعکس خواهد شد.
ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثناى شناسنامه درج نخواهد شد.
ماده 34- افشاى اطلاعات مذکور در دفاتر ثبت کل وقایع و اسناد سجلى جز براى صاحب سند و مقامات قضائى و دولتى ذى صلاح ممنوع است.
فصل ششم-صدور شناسنامه
ماده 35 (اصلاحى 1363/10/18)- صدور شناسنامه و سایر خدمات سجلى در مقابل دریافت وجه انجام خواهد شد که نحوه اخذ وجوه و میزان و نوع این خدمات به موجب آیین‌نامه اجرائى این قانون خواهد بود.
ماده 36 (اصلاحى 1363/10/18)- شناسنامه از روى دفاتر ثبت کل وقایع صادر و داراى مشخصات و اطلاعات زیر مى‌باشد:
1- آرم جمهورى اسلامى ایران.
2- محل مخصوص انگشت‌نگارى و شماره کلاسمان آن.
3- محل الصاق عکس.
4- شماره شناسنامه.
5- نام و نام خانوادگى و جنس دارنده آن.
6- تاریخ تولد به ترتیب روز و ماه و سال هجرى شمسى و قمرى.
تبصره- ذکر تاریخ هجرى قمرى از هنگام اجراء طرح تعویض شناسنامه براى نوزادان الزامى است.
7- محل تولد به ترتیب شهرستان، بخش، دهستان، (شهر/روستا)
8- نام و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه ابوین.
9- تاریخ تنظیم سند به ترتیب روز و ماه و سال هجرى شمسى.
10- محل تنظیم سند به ترتیب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان (شهر/روستا)
11- نام و نام خانوادگى مأمور تنظیم‌کننده سند و امضاء مأمور صدور و مهر اداره.
12- شماره مسلسل و سرى مخصوص شناسنامه.
13- محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه.
14- محل توضیحات.
15- محل مخصوص مهر انتخابات.
تبصره 1 (اصلاحى 1363/10/18)- شناسنامه‌هاى نمونه جدید افرادى که به سن 15 سال تمام مى‌رسند باید ملصق به عکس همان سال و اثر انگشت و کلاسمان انگشت‌نگارى صاحب آن باشد.
تبصره 2 (اصلاحى 1363/10/18)- شناسنامه اولیه باید در سى سالگى تمام با عکس همان سال صاحب آن تجدید شود.
صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن سى سال مکلّف است ظرف یکسال براى تجدید آن مراجعه نماید.
تبصره 3 (اصلاحى 1363/10/18)- صدور شناسنامه مجدد و یا گواهى ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آیین‌نامه اجرائى این قانون خواهد بود.
تبصره 4 (اصلاحى 1363/10/18)- به استثناء سازمان ثبت احوال کشور، دفاتر اسناد رسمى ازدواج و طلاق، نمایندگى‌هاى دولت جمهورى اسلامى ایران در خارج از کشور، اداره تشخیص هویت و پلیس بین الملل و اداره کل انتخابات هیچ‌یک از ارگانها و نهادها و مؤسسات دولتى و بخش خصوصى حق نقش مهر و درج هیچگونه مطلب و یا آثار دیگرى بر روى شناسنامه را ندارند متخلف از این امر تحت پیگرد قانونى قرار خواهد گرفت.
ماده 37 (اصلاحى 1363/10/18)- سازمان ثبت احوال کشور مکلّف است به مجرد وصول اعلام ترک تابعیت و یا اخراج از تابعیت اشخاص از طرف وزارت امور خارجه ترک تابعیت و یا اخراج تابعیت را در دفاتر و اسناد مربوط منعکس و شناسنامه را معدوم نماید.
فصل هفتم-صدور کارت شناسایى
ماده 38- در نقاطى که دولت مقتضى بداند و اعلام کند کسانى که سن آنان از 15 سال به بالا است باید داراى کارت شناسایى بوده و همیشه آن را همراه داشته باشند. کارت شناسایى حاوى مشخصات و اثر انگشت و عکس و نشانى محل سکونت و گروههاى اصلى خون خواهد بود.
ترتیب صدور و ترتیب درج مشخصات دارنده کارت شناسایى و چگونگى تحصیل اطلاعات مربوط به سکونت و سایر اطلاعات از قبیل گروه خون و اشخاصى که براى صغار و مجانین کارت شناسایى اخذ نمایند در آیین‌نامه اجرائى تعیین خواهد شد.
ماده 39- این ماده به موجب لایحه قانونى الغاء قوانین…و ماده 39 قانون ثبت احوال 1358/11/13 صریحا لغو شده است.
فصل هشتم‌نام خانوادگى
ماده 40- تغییر نام خانوادگى با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.
تبصره- موارد تغییر نام خانوادگى مطابق آیین‌نامه اجرائى این قانون مى‌باشد.
ماده 41 (اصلاحى 1363/10/18)- حق تقدم نام خانوادگى با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصى است که به نام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگى ادارات ثبت احوال به ثبت مى‌رسد و دیگرى حق اختیار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم و این حق پس از وفات به ورثه قانونى انتقال مى‌یابد.
هریک از وراث مى‌تواند شخصى که نام خانوادگى او را اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگى او را از دادگاه بخواهد ولى وراث بالاتفاق مى‌توانند به دیگرى اجازه دهند که نام خانوادگى آنها را اختیار نماید.
تبصره- نام خانوادگى فرزند همان نام خانوادگى پدرخواهد بود اگرچه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگرى صادر گردد. فرزندان کبیر مى‌توانند براى خود نام خانوادگى دیگرى انتخاب نمایند.
ماده 42- زوجه مى‌تواند با موافقت همسر خود تا زمانى که در قید زوجیت مى‌باشد از نام خانوادگى همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند و در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگى موکول به اجازه همسر خواهد بود.
فصل نهم-تعویض شناسنامه‌هاى موجود و نقل آن به دفاتر ثبت کل وقایع
ماده 43- سازمان ثبت احوال کشور مکلّف است شناسنامه‌هاى موجود در دست مردم را به تدریج تعویض نماید و کلیه افراد نیز مکلفند در مهلت‌هاى معیّن که سازمان ثبت احوال کشور طى آگهى و وسائل ارتباط جمعى و به ترتیب گروه سنى تعیین خواهد نمود به مأموران ثبت احوال محل اقامت خود براى اعلام هویت و وقایع حیاتى خود و ارائه مدارک و دریافت شناسنامه نمونه جدید مراجعه نمایند. مرگهاى ثبت نشده زوج و زوجه و فرزندان نیز ضمن این مراجعه باید اعلام شود.
تبصره(الحاقى 1363/10/18)- چنانچه در طول اجراء طرح، اشخاصى اعلام فقدان و یا درخواست تعویض شناسنامه نمایند که مشمول دوره تجدید آن گروه نباشد براى آنان طبق مقررات گواهى موقت صادرخواهد شد.
ماده 44- اشخاصى که در مهلت‌هاى معیّن در آگهى منتشره مأموران ثبت احوال را از داشتن شناسنامه مکرر یا استفاده از شناسنامه غیر یا دریافت شناسنامه موهوم یا استفاده از شناسنامه ایرانى با داشتن تابعیت خارجى مطلع نمایند از تعقیب و مجازات معاف خواهند بود و الاّ پس از انقضاء مهلت‌هاى معینه جرائم مزبور مستمر شناخته شده و مشمول مجازات مصرح در مواد (48 و 49) این قانون خواهند بود.
هویت دارندگان شناسنامه مکرر به انتخاب صاحبان و یا نمایندگان قانونى آنان تثبیت و هویت اشخاصى که از شناسنامه غیر استفاده نموده‌اند و همچنین مدارک ازدواج و طلاق و شناسنامه فرزندان مطابق شناسنامه قانونى که صادر مى‌شود خواهد بود.
تبصره- تعویض شناسنامه همسر و فرزندان، ضمن گروه سنى همسرى که در مهلت مقرر مراجعه مى‌کند به عمل خواهد آمد و همچنین در موقع ثبت ولادت طفل شناسنامه پدر و مادر و افراد خانوار تعویض خواهد شد اگرچه مهلت مراجعه معیّن و آگهى نشده باشد.
ماده 45 (اصلاحى 1363/10/18)- هرگاه «هویت و تابعیت» افراد مورد تردید واقع گردد و مدارک لازم جهت اثبات آن ارائه نشود مراتب براى اثبات«هویت» به مراجع انتظامى و براى اثبات «تابعیت» به شوراى تأمین شهرستان ارجاع و در صورت تأیید طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره (اصلاحى 1363/10/18)– در جلسات شوراى تأمین شهرستان که به منظور فوق تشکیل مى‌گردد رئیس اداره ثبت احوال محل نیز با داشتن حق رأى شرکت خواهد داشت.
ماده 46 (اصلاحى 1363/10/18)- سازمان ثبت احوال کشور، پایان مهلت تعویض شناسنامه هر دوره را از طریق وسائل ارتباط جمعى آگهى خواهد کرد و پس از پایان مهلت اعلام‌شده شناسنامه و گواهی‌هاى صادره قبلى از درجه اعتبار ساقط خواهد شد و منحصراً شناسنامه‌هاى جدید جمهورى اسلامى ایران، سند رسمى هویت و تابعیت افراد خواهد بود.
تبصره (اصلاحى 1363/10/18)– افرادى که در مهلت‌هاى مقرر مراجعه نکنند پس از تشخیص تخلف مراتب به دادگاه اعلام و طبق مقررات با آنان رفتار خواهد شد.
فصل دهم-تهیه مقدمات اجراء قانون
ماده 47- وزارت کشور مکلّف است در مدت یکسال از تاریخ تصویب این قانون مقدمات اجراء آن را از حیث تهیه وسائل کار و تجهیزات و تأمین کارکنان لازم و آموزش آنان فراهم نماید. دولت اعتبار لازم براى اجراء این قانون را تأمین خواهد نمود.
فصل یازدهم-مقررات کیفرى
ماده 48- اشخاصى که از وظائف مذکور در مواد 16 و 19 و 24 و 26 و 35 و تبصره ماده 26 و تبصره یک ماده 36 و مواد 38 و 43 خوددارى کنند یا با در دست داشتن شناسنامه اقدام به اخذ المثنى نمایند، مورد تعقیب قرار گرفته و علاوه بر الزام به انجام تکالیف مقرر به پرداخت دویست و یک تا پنج هزار ریال جزاى نقدى محکوم خواهند شد.
ولى هرگاه مأموران و مسؤولینى که به موجب این قانون وظائفى بر عهده دارند در اجراء آن تأخیر یا تعلل نمایند در دادگاه‌هاى ادارى یا انتظامى طبق ضوابط مربوط تحت تعقیب قرارر خواهند گرفت.
ماده 49 – این ماده با توجه به ماده 2 قانون تخلفات، جرائم و مجازاتهاى مربوط به اسناد سجلى و شناسنامه مصوب 1370/5/10 نسخ شده است.
زیرنویس:
ماده 49 منسوخ- اشخاص زیر به حبس جنحه‌ای از شصت و یک روز تا شش ماه محکوم خواهند شد:الف – اشخاصی که در اعلام ولادت یا مرگ یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.ب – اشخاصی که عالماً عامداً پس از رسیدن به سن 18 سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده و یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا مولی علیه‌یا به دریافتشناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده نمایند.ج – ماما یا پزشکی که در مورد ولادت و مرگ گواهی خلاف واقع صادر کنند.بند د – اشخاصی که در مورد ولادت و مرگ شهادت دروغ بدهند که شهادت آنان منجر به تنظیم سند ولادت و یا مرگ گردد.
ماده 50 – این ماده با توجه به ماده 11 قانون تخلفات، جرائم و مجازاتهاى مربوط به اسناد سجلى و شناسنامه مصوب 1370/5/10 نسخ شده است.
زیرنویس:
ماده 50 – افراد بیگانه که قبل از احراز تابعیت ایرانی به منظور ایرانی قلمداد کردن خود موجب تنظیم اسناد سجلی یا دریافت شناسنامه شوند به‌حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.
ماده 51 (اصلاحى 1363/10/18)- هرکس عالماً عامداً پدر و یا مادر طفل را به غیر از پدر یا مادر واقعى در اسناد و دفاتر ثبت احوال اظهار و شناسنامه دریافت کند، به حبس جنحه‌اى از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
تبصره- در مواردى که پدر یا مادر طفل معلوم نباشد و همچنین موارد مذکور در قانون حمایت کودکان بدون سرپرست از شمول این ماده مستثنى مى‌باشد.
ماده 52- مأمورانى که عالماً عامداً در جرائم مذکور در مواد 49 و 50 و 51 این قانون به هر نحوى از انحاء کمک نمایند یا گواهی‌هاى خلاف را ملاک اجراء وظائف قانونى خود قرار دهند به مجازات مرتکب اصلى محکوم خواهند شد.
ماده 53- آیین‌نامه‌هاى اجرائى این قانون و نمونه‌هاى اوراق و اسناد مربوط وسیله وزارت کشور و وزارت دادگسترى تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده 54- از تاریخ اجراء این قانون و پایان مهلت‌هاى معیّن قوانین ثبت احوال مصوب 20 مرداد 1307 و 11 آذر 1310 و اول بهمن 1312 و دوم اردیبهشت 1319 لغو و هر قانونى که در مقام اجراء معارض این قانون باشد بلااثر است.
ماده 55- وزارت کشور، وزارت امور خارجه و وزارت دادگسترى مأمور اجراء این قانون هستند.
قانون فوق مشتمل بر پنجاه و پنج ماده و بیست و هشت تبصره پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز پنج‌شنبه 10 تیر ماه 2535 در جلسه فوق‌العاده روز چهارشنبه شانزدهم تیر ماه دو هزار و پانصد و سی و پنج شاهنشاهی به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف امامی
نقل از روزنامه رسمی، شماره 9212، مورخ 1355/05/23
دیدگاهتان را بنویسید