آیا رسیدگی غیابی به اعتراض محکوم علیه حکم کیفری نیازمند حضور فیزیکی وی است؟ 

نشست قضایی ۱۳۹۷/۰۵/۰۹ قضات شهر سمنان در استان سمنان

کد نشست ۱۳۹۷-۵۵۳۵

موضوع: لزوم یا عدم لزوم حضور متهم برای رسیدگی به واخواهی

پرسش: تکلیف دادگاه در فرضی که محکوم علیه رای غیابی از طریق ارسال پستی و یا از طریق وکیل خود به رای صادره از دادگاه کیفری اعتراض می کند و تقاضای واخواهی میکند چیست؟

آیا می توان این اعتراض را واخواهی تلقی نمود و طرفین را برای تشکیل جلسه احضار کرد؟

 آیا اساساً برای رسیدگی به واخواهی حضور فیزیکی محکوم علیه غیابی برای اعتراض به رای ضروری است؟

نظر اکثریت

با توجه به آن که واخواهی از حقوق دفاعی متهم است و به محض واخواهی از حکم صادر شده اجرای احکام مکلف است اجرای حکم را متوقف کند و اگر محکوم علیه دستگیر شده او را تحت الحفظ به دادگاه اعزام کند تا قرار تامین متناسب از او گرفته شود، بنابراین فرض تبصره 2 ماده ۴۰۶ قانون آئین دادرسی کیفری 1392 صرفاً ناظر به جایی است که محکوم علیه دستگیر شده است و نه فروض دیگر نظیر واخواهی از طریق ثبت واخواهی از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک و یا واخواهی از طریق وکیل، و از طرف دیگر این مقرره در پی مقید کردن حق واخواهی به حضور متهم و توقف اجرای حکم به حضور او نیست و تبصره دو ماده مرقوم نیز ناظر به فرض بیان شده است؛ لذا دادگاه مکلف است به واخواهی که از طریق پستی و یا دفاتر خدمات قضایی الکترونیک و بدون حضور متهم است. رسیدگی و اجرای احکام نیز مکلف به توقف در اجرا است. خصوصاً آن که همیشه واخواهی در مرحله اجرا نیست فرضاً واخواهی در مهلت قانونی صورت گرفته است؛ بنابراین از تبصره دو نمی توان قاعده ای به دست آورد و حضور متهم را برای واخواهی و تبعا توقف اجرا لازم دانست.

نظر اقلیت

چون قانونگذار برای توقف اجرای حکم با واخواهی حضور متهم را ضروری دانسته است اقدام به واخواهی از طریق وکیل و بدون حضور متهم برای توقف اجرای حکم کافی نیست زیرا عبارات  «تحت الحفظ» «به همراه پرونده» «اخذ تامین» یا «تجدیدنظر در تامین» در تبصره دو همگی دلالت بر حضور متهم دارد نمی توان به واخواهی که از طریق پستی یا از طریق وکیل یا دفاتر خدمات قضایی الکترونیک و بدون حضور متهم واصل شده است رسیدگی و به تبع آن اجرای حکم متوقف شود.

نظر هیئت عالی

مفروض عبارت «در این صورت اجرای رای، متوقف و متهم تحت الحفظ به همراه پرونده به دادگاه صادر کننده حکم اعزام می شود» مذکور در تبصره 2 ماده 406 قانون آئین دادرسی کیفری 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی، مواردی است که اجرای رای کیفری آغاز شده است و مسبوق به حضور و یا جلب محکوم علیه است؛ لذا در فرض سوال که محکوم علیه غایب یا وکیل وی لایحه واخواهی تقدیم کرده است، واخواهی مزبور قابل رسیدگی است و موجبی برای منوط کردن شروع رسیدگی دادگاه به جلب و اعزام محکوم علیه وجود ندارد؛ بنابراین نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری سمنان، مورد تائید است.

منبع: قضاوت آنلاین به نقل از سامانه نشست‌های قضایی مرکز آموزش قوه قضاییه