انصراف وثیقه گذار از ضمانت متهم و تشریفات آن+فرم های قضایی (قسمت دوم و پایانی)

ب- وثیقه‌گذار با حضور نزد مقام قضایی اعلام می دارد که متهم بابت اتهام ….یا محکومیت…در زندان یا نزد مراجع انتظامی بازداشت و به این جهت، تقاضای احضار او و فک وثیقه خود را دارد. این فرض از مورد نخست مطرح شده در جلسه قبل شایع‌تر است. نمونه درخواست وثیقه گذار می‌تواند به شکل زیر باشد:

بازپرس محترم دادسرای عمومی و انقلاب تهران

احتراماً اینجانب، ادریس بهشتیان، وثیقه‌گذار آقای ابلیس شیطانی فرزند عزرائیل، متهم به یک فقره کلاهبرداری تماس از دست رفته در پرونده کلاسه 13950628 می‌باشم که به جهت نیاز شخصی ناگزیر به فروش ملک خود می‌باشم. نظر به این که اخیراً مطلع شدم، متهم به جهت ارتکاب یک فقره سرقت تعزیری که حکم آن قطعیت یافته است، در زندان…در حال تحمل حبس می باشد (یا اعلام می کند که: متهم به موجب دستور بازپرس شعبه …دادسرای عمومی ناحیه…تهران دستگیر و جهت تحقیقات تکمیلی در خصوص جرم کلاهبرداری الکترونیکی در پایگاه … پلیس آگاهی این شهر تحت نظر است)، حال با اعلام مراتب، تقاضا دارم ضمن بررسی مورد، وی را احضار و مراتب انصراف اینجانب را به او ابلاغ و در اجرای تبصره ماده 228 قانون آیین دادرسی کیفری نسبت به رفع مسئولیت اینجانب و فک وثیقه اقدام نمایید.

با تشکر-ادریس بهشتیان

لازم است این درخواست ثبت شعبه شده تا صحت و سقم آن ارزیابی شود و در صورت صحت، اقدامات لازم نسبت به تعیین وضعیت متهم و فک وثیقه به عمل آید. پس مقام قضایی دستوری به شرح زیر برای دفتر صادر می کند:

بسمه تعالی- دفتر، با احراز هویت و سمت متقاضی، تقاضا ثبت لوایح و لف سابقه به نظر برسد.

دادیار / بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب تهران

مقام قضایی با ملاحظه پرونده و احراز ضمانت وثیقه‌گذار، در ابتداء باید نسبت به تعیین صحت و سقم اعلام وثیقه‌گذار اقدام نماید. بنابراین  دستوری به شرح زیر جهت دفتر صادر می کند:

دفتر، طی شرحی از زندان… استعلام که آیا متهم ابلیس شیطانی فرزند عزرائیل بابت اتهام یا محکومیتی در آن زندان بسر می برد یا خیر؟ در صورت صحت، نامبرده را جهت نیاز قضایی این شعبه، برابر اولین تاریخ برنامه زمان‌بندی شده‌ی آن زندان اعزام نماید.

دادیار / بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب تهران

ضمناً، اگر متهم نزد یکی از مراجع انتظامی تحت نظر باشد، خطاب به آن مرجع، مراتب نیاز قضایی متهم اعلام و تقاضای اعزام وی می شود.

با حضور متهم در شعبه، باید صورتجلسه ای تنظیم شود. در این زمان ممکن است وثیقه‌گذار نیز حضور داشته که فرم آن به شکلی است که در جلسه قبل بیان کردیم ولی چنانچه وثیقه‌گذار حضور نداشته باشد، فرم صورتجلسه به شکل زیر می‌تواند باشد:

بسمه تعالی- به تاریخ…در وقت فوق‌العاده پرونده کلاسه 13950628 تحت نظر است. ملاحظه می گردد که متهم به نام آقای ابلیس شیطانی فرزند عزرائیل تحت‌الحفظ مأمور مراقب زندان (یا مأمور پایگاه …آگاهی تهران) در شعبه حضور دارد. خطاب به نامبرده هویت شما در پرونده محرز است و نیاز به معرفی مجدد نیست. نظر به این که وثیقه‌گذار شما به نام آقای ادریس بهشتیان برابر تقاضای….وارده ….به شماره … مورخ…. مراتب انصراف خود را از ادامه ضمانت شما اعلام داشت و تقاضای رفع بازداشت از وثیقه را دارد و از آنجایی که این تقاضا مطابق قانون بوده و منعی برای پذیرش آن وجود ندارد، این شعبه با پذیرش آن، مراتب را حضوراً به شما ابلاغ تا چنانچه وثیقه جدیدی دارید، معرفی نمایید و الا به علت عجز از معرفی وثیقه از لحظه حاضر تا اطلاع ثانوی بازداشت خواهید بود. متهم در پاسخ بیان داشت، بله، متوجه شدم، فعلاً وثیقه ندارم تا معرفی کنم اما ظرف روزهای آتی از طریق اقوام اقدام خواهم کرد. به بازداشت خود اعتراض دارم / ندارم.

متهم: ابلیس شیطانی

دادیار / بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب تهران

متعاقب صورتجلسه مزبور، مقام قضایی باید دستوراتی به شرح زیر به دفتر صادر نماید تا هم تکلیف متهم را از جهت نگهداری مشخص نماید و هم نسبت به تقاضای وثیقه‌گذار اتخاذ تصمیم نموده باشد.

دفتر:

1) با توجه به صورتجلسه تنظیمی روز جاری و اظهار عجز متهم از معرفی وثیقه موضوع قرار صادره مورخ…، نامبرده بازداشت است که به این جهت طی شرحی به زندان…معرفی و تذکر داده شود که تا اطلاع ثانوی بازداشت می‌باشد.

2) با توجه به تقاضای آقای ادریس یهشتیان به عنوان وثیقه‌گذار، در اجرای تبصره ماده 228 قانون آیین دادرسی کیفری با پذیرش رفع مسئولیت از وثیقه‌گذار، طی شرحی به ثبت اسناد و املاک منطقه بهشت برین تقاضا که نسبت به فک سند وی اقدام و نتیجه را به این شعبه اعلام نمایند.

دادیار / بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب تهران

دو نکته کاربردی مهم:

الف-در صورت عدم اعتراض متهم به بازداشت خود، نامبرده به زندان معرفی می‌شود ولی چنانچه نسبت به آن اعتراض داشته باشد، ضمن معرفی متهم به زندان، پرونده به نظر دادستان یا سرپرست دادسرای عمومی در نواحی بزرگ نظیر تهران و علی القاعده قاضی اظهارنظر به عنوان جانشین این مقام رسیده تا در صورت موافقت ایشان، پرونده جهت رسیدگی به اعتراض متهم به دادگاه ارسال شود و مقام قضایی باید منتظر نتیجه آن باشد.

ب- اگر متهم قبلاً از سوی شعبه به زندان معرفی شده بود و متعاقباً با قرار قبولی وثیقه آزاد شد، بهتر است که معرفی اخیر پیرو معرفی قبلی متهم به زندان، نامه آزادی وی به زندان و عطف به پاسخ آزادی متهم از زندان با ذکر علت بازداشت فعلی صورت گیرد تا ثبت سوابق او در زندان چندباره صورت نگیرد و این تصور نرود که وی دارای اتهام‌های متعدد است. این امر به هنگام آزادی متهم متعاقب معرفی وثیقه جدید یا در صورت صدور حکم محکومیت و اجرای آن و اتمام تحمل کیفر حائز اهمیت خواهد بود، زیرا در عمل مشاهده شد که به علت عدم رعایت همین امر ساده، زندان تصور نمود که متهم هنوز بابت یک فقر اتهام موضوع قرار که اعلام نظری از سوی مقام قضایی نشده است، بازداشت است.