تا قبل از ظهور نور مصنوعی، خورشید منبع اصلی نور مرئی بود. نور مرئی شامل امواج الکترومغناطیسی با گستره طول موج (740-380) نانومتر می باشد و از هفت رنگ اصلی تشکیل شده است. اما همه رنگهای نور مرئی به یک اندازه موثر نیستند. در این بین، نور آبی با گستره طول موجی (460-380) نانومتر کوتاهترین طول موج و بیشترین انرژی را دارد. نور آبی علاوه بر خورشید توسط لامپ های مهتابی، لامپ های LED، صفحه نمایش کامپیوتر، تلویزیون، تبلت و گوشی های هوشمند به وفور تولید می شود. انرژی بالای نور آبی فواید و مضراتی دارد که در ادامه ذکر می شود.
فواید نور آبی
مطالعات انجام شده توسط آنا الکوزی پژوهشگر دانشکده روانشناسی دانشگاه آریزونا نشان داده است، نور آبی با تاثیر بر روی قشر مغز، سطح هوشیاری، زمان واکنش و حتی خُلق فرد را بهبود میدهد. اگر شخصی نیم ساعت در معرض نور آبی قرار بگیرد، اثرش تا چهل دقیقه بعد از آن پابرجا خواهد بود. بنابراین میتوانیم به منظور افزایش هوشیاری قبل از مصاحبههای شغلی یا انجام دادن کارهایی با دقت و سرعت بالا از آن استفاده کنیم. به همین دلیل، اخیراً نور آبی در موقعیتهایی که نور خورشید به طور طبیعی وجود ندارد مانند ایستگاههای فضایی و حتی کابین خلبان به کار برده می شود.
مضرات نور آبی
قرار گرفتن در معرض نور بعد ازغروب آفتاب، ساعت بیولوژیک بدن را در وضعیت بدی قرار میدهد. نور شبانه ترشح ملاتونین (هورمونی که ریتم شبانه روزی تحت تاثیر آن است)در مغز را سرکوب می کند و در این بین نور آبی با انرژی بالای خود، ملاتونین را با قدرت بیشتری سرکوب میکند، و چرخه خواب را تا دو ساعت به تاخیر می اندازد. هر چند به طور دقیق مشخص نیست ولی مشاهدات تجربی محققان دانشگاه هاروارد نشان داد که، کاهش سطح ملاتونین در دراز مدت در ابتلاء به بیماریهایی نظیر چاقی، دیابت، سرطان در ارتباط است. لذا کارگرانی که در شیف شب کار می کنند و در معرض نور هستند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلاء به این بیماریها هستند. از طرفی چون عدسی و قرنیه چشم انسان تمام نور آبی را عبور میدهد و به شبکیه چشم میرساند، خطر ابتلاء به بیماریهای چشم نظیر، تخریب لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا و خستگی دیجیتالی چشم، وجود دارد.
با توجه به مطالب ذکر شده پیشنهاد می شود:
1. بعد از غروب آفتاب از لامپ هایی با نور قرمز کم استفاده کنید. نور قرمز دارای حداقل قدرت برای تغییر ریتم شبانه روزی و سرکوب ملاتونین است.
2. دو یا سه ساعت قبل از خواب از نگاه کردن به صفحات (تلویزیون –کامپیوتر و گوشی )خودداری کنید .
3. اگر از وسایل الکترونیک نظیر کامپیوتر، گوشی و تبلت زیاد استفاده میکنید به فکر نصب نرمافزار هایی مانند bluelight filter باشید، که نور آبی رافیلتر می کند.
4. اگر در شیفت شب کار می کنید از عینکهایی استفاده کنید که شیشه های آن نور آبی را فیلتر می کنند.
5. در طول روز خود را بیشتر در معرض نور طبیعی خورشید قرار دهید تا توانایی به خواب رفتن شما در شب بیشتر شود و هوشیاری شما در طول روز حفظ شود.
6. افرادی که جراحی آب مروارید انجام می دهند باید تا یک مدت زمان مشخص در معرض نور آبی قرار نگیرند.
دیدگاهتان را بنویسید