شاخص یا عامل فلاکت، یک نشانگر اقتصادی و ابزار آماري براي بررسي شرايط اقتصادي کشورهای جهان است. ميزان فلاکت يک کشور امروزه با چند عامل سنجيده مي شود. هر چه مجموع اين مقادير بيشتر باشد، اقتصاد آن کشور فلاکت بارتر خواهد بود. شاخص فلاکت در قبل با تمرکز روي دو عامل نرخ بيکاري و تورم سنجيده مي شد اما امروزه از مجموع چهار عامل، نرخ بیکاری، نرخ تورم و نرخ بهره‌ی وام‌ها منهای درصد تغییر سرمایه تولید ناخالص داخلی بدست می آید.
شاخص فلاکت کشورهای جهان را مؤسسه CATO (بخوانید کِیْتو) با مقايسه اقتصاد کشورها با يکديگر اعلام مي کند. این مؤسسه هر ساله نتیجه‌ی مطالعه خود از شاخص فلاکت در کشورهای مختلف را منتشر می کند.
تاریخچه
شاخص فلاکت را آرتور اکان که مشاور رئیس وقت جمهور آمریکا به نام جانسون بود، در سال 69-1968 تهیه کرد. هدف این بود که رئیس جمهور مشهور بتواند با یک نگاه وضعیت اقتصاد کشور را بفهمد. وی شاخص فلاکت را از افزودن نرخ بیکاری به نرخ تورم بدست می‌آورد. در این زمان، نرخ تورم را با نرخ بیکاری را جمع می کردند و شاخص درماندگی یا فلاکت کشور را مشخص می کردند.
سال های بعد، دو استاد دیگر با افزودن شاخص دیگری به دو عامل فوق آن را تکمیل کردند. «رابرت بارو-اقتصادان و رياضي دان برجسته» و «پروفسور هانکه» مسئله را ترمیم کردند. آنان با افزودن نرخ بهره وام های داده شده -که هر چه بالاتر باشد دلیل گرفتاری سرمایه گذار است- به دو عامل فوق و کسر مجموع آنها از نرخ رشد اقتصادی مجموع را به عنون نرخ فلاکت معرفی کردند. با افزودن دو شاخص ديگر، بهره باند 30 ساله و شکاف توليد ملي هر سال آن را تکميل کرد.
شاخص کشورها
چند سالی است که ونزوئلا با نرخ بسیار بالای فلاک 500 در رأس فلاکتبارترین کشورهای جهان قرار دارد زیرا تورم در این کشور 570 درصدی گزارش شد.
ژاپن به عنوان کم فلاکتبارترین کشور یا به عبارتی خوشبخت‌ترین کشور جهان است زیرا نرخ تورم این کشور منفی است که این امر گرفتاری خاص خودش را ایجاد می کند و به همین جهت، این کشور در صدد افزایش گرانی کاذب کالا به منظور کاهش نرخ تورم منفی است.
شاخص فلاکت ایران در سال جاری نشان می دهد که سطح مطلوب وجود ندارد. ایران با شاخص فلاکت 29/3 در جایگاه نهم جهان قرار دارد و عامل عمده فزاینده شاخص فلاکت کشور، نرخ بهره وام‌ها عنوان شد. با این که رتبه ایران نسبت به سال قبل دو پله بهبود پیدا کرد اما همچنان در بین کشورهای مورد بررسی این گزارش، در میان 10 اقتصاد فلاکت‌بار جهان قرار دارد. پروفسور هانکه از جمله علل بالا بودن شاخص فلاکت در ایران را فساد مالی عنوان نمود.
درجه اعتبار
به گفته برخی از اقتصاددانان، شاخص فلاکت مانند شاخص اقتصادی، یک کار دقیق را انجام نمی‌دهد بلکه به عنوان یک جهت، وضعیت اقتصادی را نشان می دهد. به همین جهت باید این شاخص را در کنار شاخص های دیگری نظیر شاخص درک اقتصادی، شاخص شفافیت، شاخص آزادی اقتصادی، شاخص سهولت کسب و کار، شاخص دموکراسی در مجموع در نظر گرفت که می تواند حال و روز مردم آن کشور را نشان داد.
دیدگاهتان را بنویسید