میرزا علی آقا هیئت، فرزند میرزا تقی خان، در سال 1306 (هـ. ق.) در تبریز به دنیا آمد. پدرش از مأموران عالی مقام دربار محمد علی میرزا (ولیعهد) و از اعیان اهل فضل تبریز بود. میرزا علی، تحصیلات مقدماتی خود را در علوم جدید و قدیم، نزد معلمان خصوصی فرا گرفت و با توجه به هوش و استعداد فراوان خود، موفق شد دروس سطح فقه را در شانزده سالگی به پایان برساند. سپس برای تكمیل تحصیلات به نجف سفر كرد و از محضر علمای برجسته‌ای مانند: شریعت اصفهانی، شیخ احمد شیرازی و آخوند ملا كاظم خراسانی، به مدت پنج سال كسب فیض كرد و به درجه اجتهاد رسید. او به ادبیات فارسی و عربی و تركی تسلط داشت و از قضات عالی رتبه و كاردان دادگستری نوین به شمار می آمد.
در دوران مشروطیت، به صلاحدید علمای حوزه علمیه نجف اشرف، یه منظور تقویت معنوی مشروطیت و اصلاح روابط علمای آذربایجان با مشروطه خواهان و تشویق عشایر غرب بر ضد استبداد و سالار الدوله، به عضویت هیئتی از علمای آشنا با مقتضیات روز ایران در آمد و ریاست این هیئت را با وجود سن كم بر عهده گرفت. در پی این مأموریت، به شهرت رسید و به همین دلیل، نام خانوادگی هیئت را برای خود برگزید.
در سال 1306 (ش.) به دعوت علی اكبر خان داور، با رتبه 8 قضایی به ریاست دادگستری همدان منصوب سد. سپس ریاست دادگستری آذربایجان را بر عهده گرفت. در سال های بعد، مستشاری عالی دیوان عالی كشور، ریاست شعبه دیوان عالی كشور و دادستانی كل كشور را بر عهده داشت (1325 ش.). در همین زمان بود كه محاكمه تاریخی علی سهیلی (نخست وزیر وقت) و سید محمد تدین (رئیس مجلس شورای ملی وقت) را با صدور كیفر خواست و قرائت ادعانامه، در دست اجرا داشت. در چهاردهم فروردین ماه 1330 (ش) وزیر دادگستری كابینه دكتر مصدق شد.
میرزا علی آقا هیئت، پس از 85 سال زندگی پر تلاش، در هفتم فروردین ماه 1345 (ش.) بر اثر بیماری قلبی در تهران دیده از جهان فرو بست. پیكرش در آرامگاه خانوادگی او در ابن بابویه شهر ری به خاك سپرده شده است.
به نقل از مبارکيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالي حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان ۱۳۷۷
دیدگاهتان را بنویسید