محمد مظاهر، مقلب به صديق حضرت، يكي از استادان مدرسه عالي علوم سياسي و مدرسه عالي حقوق و نهايتاً دانشكده حقوق بود و بيش از چهل سال از عمر خود را صرف تدريس علوم حقوقي كرد. او نخستين مدرس علوم و دروس حقوق بين الملل است و كتاب حقوق بين الملل او بيش از پنجاه سال در مدرسه‌هاي سياسي و حقوق و همچنين دانشكده حقوق به عنوان كتاب مرجع و درسي، تدريس مي‌شد و بارها به زيور چاپ آراسته شد.
محمد مظاهر، در اول اسفند ماه 1253 (ش) در تهران به دنيا آمد. در آغاز تولد، پدر خود را از دست داد و حدود چهار سال داشت كه مادرش ديده از جهان فرو بست. عموي او شيخ محسن خان مشيرالدوله كه سفير ايراني در عثماني بود، وظيفه تربيت و نگهداري او را بر عهده گرفت و محمد را با خود به اسلامبول برد. تحصيلات مقدماتي و متوسطه محمد در اين شهر به پايان رسيد. او براي ادامه تحصيلات به پاريس رفت و در رشته حقوق مشغول به فراگيري علم حقوق شد.
پس از بازگشت به ايران، به شغل بازرگاني روي آورد و به دليل حسن شهرت، در دور اول و دوم مجلس (در دوران مشروطيت) نماينده مردم تهران بود،اما پس چندي از مشاغل دولتي كناره گرفت و به عنوان مدرس در مدارس عالي سياسي و عالي حقوق و نهايتا در دانشكده حقوق به تدريس پرداخت. در سال هاي اوليه تدريس، قوانين ماليه، علم ماليه و جغرافياي اقتصادي را درس مي‌داد و گاهي نيز بر حسب ضرورت، تاريخ حقوق، حقوق اساسي و جامعه ملل را تدريس مي‌كرد. درس اصلي او، حقوق بين الملل عمومي بود. حاصل سال ها تدريس محمد مظاهر، در كتابي به نام «حقوق بين الملل عمومي» گرد آمده است كه پس از كتاب حسن پيرنيا، دومين كتاب مهم درسي به شمار مي‌آيد.
در سال 1321 (ش) و پس از كناره گيري سيد مصطفي عدل، به رياست دانشكده حقوق دانشگاه تهران منصوب شد، اما به دليل خوي و خصلت خاصي كه داشت، پس از يك ماه منصرف شد. او حتي زماني كه به عنوان استاد با سابقه و ممتاز برگزيده شد، از حضور در مراسم تقدير و اهداي نشانهاي علمي به اساتيد نمونه، خودداري ورزيد.
محمد مظاهر، به تدريس عشق مي‌ورزيد و به امور خيريه علاقه بسياري داشت. او با همكاري عده‌اي از افراد خير، پرورشگاهي را در چهار راه آبسردار تهران تاسيس كرد كه هنوز هم نامي ديگر، در انجمن خيريه شمالي شرق تهران، داير است.
محمد مظاهر به فاصله اندكي پس از بازنشستگي، در سال 1331 (ش) چشم از جهان فرو بست. پيكرش در جوار حضرت عبدالعظيم در شهر ري تهران به خاك سپرده شده است.
مبارکیان، عباس، چهره ها در تاریخچه نظام آموزش عالی حقوق و عدلیه نوین، چاپ اول، انتشارات پیدایش، تابستان ۱۳۷۷
دیدگاهتان را بنویسید