نحوه اعتراض به برگ تشخیص مالیات و مراجع قانونی رسیدگی کننده به اعتراض مؤدی مالیاتی همراه با نمونه متن اعتراض مالیاتی
در مطالب حاضر اعتراض مؤدی مالیاتی به مبلغ مالیات بر درآمد معینه در برگ تشخیص مالیات و مراجع قانونی ذیصلاح رسیدگی کننده به اعتراض از ابتداء تا قطعیت مبلغ مالیات به صورت مختصر بیان می گردد لکن پیشنهاد می شود برای اطلاع از جزئیات اعتراض، ترکیب اعضاء، شرح وظایف مراجع فوق و نحوه رسیدگی آن ها مواد 219 تا 260 قانون مالیات های مستقیم و قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری را مورد مطالعه قرار دهید.
یک– اداره امور مالیاتی
هرگاه برگ تشخیص مالیات صادر و به مودی آن ابلاغ شود و نسبت به مبلغ مالیات معینه معترض باشد، می تواند مطابق ماده 238 (اصلاحی 1380/11/27) قانون مالیات های مستقیم، ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، شخصاً یا به وسیله وکیل تام‌الاختیار خود به اداره امور مالیاتی صادر کننده برگ فوق مراجعه و با ارائه دلایل و اسناد و مدارک کتباً تقاضای رسیدگی مجدد نماید.
رسیدگی به اعتراض در این مرجع جنبه اداری داشته و در مهلت 30 روزه و با بررسی دلایل و اسناد و مدارک موضوع اعتراض صورت می گیرد.
اگر مسؤول مربوطه دلایل را برای رد مندرجات برگ تشخیص كافی دانست، آن را رد و مراتب را در ظهر برگ تشخیص درج و امضاء می کند.
در صورتی‌كه دلایل اسناد و مدارك ابرازی را مؤثر در تعدیل درآمد تشخیص دهد و مورد قبول مؤدی هم قرار‌گیرد، مراتب در ظهر برگ تشخیص منعكس و به امضاء مسئول مربوط و مؤدی خواهد رسید.
هرگاه دلایل و اسناد و مدارك ابرازی مؤدی را برای رد برگ تشخیص یا تعدیل درآمد مؤثر تشخیص ندهد، باید مراتب را مستدلاً در ظهر برگ تشخیص منعكس و پرونده امر را برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف ارجاع نماید.
نحوه تنظیم اعتراض به برگ تشخیص مالیات بر درآمد:
اعتراض مؤدی مالیاتی باید در فرم مخصوصی نوشته شود که این فرم و نیز شرح پرونده را باید از کارشناس حوزه مالیاتی محل اخذ نماید.
برای نوشتن اعتراض در فرم، رعایت نکات زیر توصیه می شود:
1- اعتراض باید خلاصه، مؤجز، عاری از الفاظ و عبارات و پرداختن به جزئیات باشد.
2- چکیده لایحه دفاعیه در قسمت مربوطه نوشته شود.
3- متن برگ اعتراض باید با توجه به نوع مشکل و مسأله بوجود آمده، نوشته شود.
4- تمامی دلایل و مدارک مؤید اعتراض پیوست شود.
5- در اعتراض و دفاعیات خود هرگز و هرگز به مأمور تشخیص مالیات سازمان امور مالیاتی توهین ننمایید.
دو نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیات بر درآمد:
ریاست محترم اداره امور مور مالیاتی شهرستان …………
احتراماً، در خصوص تعیین مبلغ مندرج در برگ تشخیص مالیات، با توجه به رکود شدید بازار و کاهش درآمد، این مبلغ ناعادلانه بوده که به آن اعتراض داشته و درخواست رسیدگی و تعدیل آن می شود.
امضاء
ریاست محترم اداره امور مالیاتی شهرستان …………
احتراماً، به استحضار می رساند، با توجه به تشابه اسمی شرکت / شخص / فروشگاه …………. با واحد صنفی / شرکت …………. اینجانب، به مبلغ مالیات معترض بوده و درخواست رسیدگی دارم.
امضاء
دو- هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی
با توجه به تبصره ماده 239 قانون مالیات های مستقیم، در مواردی كه برگ تشخیص مالیات طبق مقررات تبصره ماده 203 و ماده 208 این قانون ابلاغ شده باشد و مؤدی بشرح مقررات این ماده اقدام نكرده باشد، در حكم معترض به برگ تشخیص مالیات شناخته می شود، در این صورت و همچنین در مواردی كه مودی ظرف مهلت سی روز از تاریخ ابلاغ كتباً به برگ تشخیص اعتراض‌كند، پرونده امر برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می گردد.
اصولاً رسیدگی در این هیات و هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر به صورت حضوری بوده و مؤدی یا نماینده وی و نیز نماینده اداره امور مالیاتی می تواند در جلسه رسیدگی حاضر شوند.
پرونده‌های مالیاتی این هیأت‌ها به صورت تخصصی و با حضور قاضی دادگستری، نماینده سازمان امور مالیاتی کشور و نماینده تشکل‌ها یا مجامع حرفه ای رسیدگی می گردد.
بر اساس ماده 247 قانون مالیاتهای مستقیم، آراء هیات‌های حل اختلاف بدوی غیر قطعی بوده و ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ، از سوی مأمور و مؤدی مالیاتی قابل اعتراض در هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر می باشد.
چنانچه مؤدی مالیاتی خواستار رسیدگی مجدد مبلغ مالیات از هیات حل اختلاف مالیاتی باشد و مستند خود را عدم توجه ممیز مالیاتی به اسناد ارائه شده قرار دهد، هیات مجاز است راساً و بدون ارجاع، برای رسیدگی مجدد مالیاتی، ادله و اسناد ابرازی توسط مؤدی را مورد بررسی قرار دهد.
از آنجایی که مدت زمان رسیدگی در هیات فوق کوتاه و معمولاً حدود 20 دقیقه است، به همراه نداشتن مستندات مربوطه ممکن است منجر به تایید نظر ممیز مالیاتی شود، به این علت توصیه می شود که در هنگام مراجعه به هیات حل اختلاف مالیاتی در اختیار داشتن اسنادی مانند سند سمت مدیرعامل و صاحبان امضا، آگهی آخرین تغییرات، قراردادها، فاکتورهای صادره، استعلام مالیاتی، دفاتر کل و روزنامه ضروری است.
همچنین، از آن جایی که، استعلامات مالیاتی توسط طرف‌های قرارداد، مستقیماً برای اداره مالیات ارسال می گردد، مودی بهتر است که پیش از جلسه هیات، اطلاعات دقیق در خصوص برگشت استعلام‌ها را از پرونده مالیاتی دریافت نماید؛ چنانچه این استعلام‌ها به اداره دارایی واصل نشده باشد، نسبت به اخذ نامه از واحد مالی طرف های قراردادی مؤدی برای تاییدیه حساب اقدام نماید.
برای ثبت اعتراض نسبت به «برگ ارزیابی و ابلاغیه رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی» می توان به سامانه ثبت الکترونیک اعتراضات و شکایات سازمان امور مالیاتی کشور کرد.
سه- هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر
در فاصله زمانی سال های 1380 لغایت 1388، رسیدگی هیأت های حل اختلاف مالیاتی به صورت یک مرحله ای شد و اعتراض به آرای هیأت حل اختلاف فقط قابل رسیدگی در شورای عالی مالیاتی بود، زیرا ماده 247 قانون مالیات های مستقیم که ناظر به هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر بود، در اصلاحات قانون مالیات های مستقیم در سال 1380 حذف گردید! لکن در تاریخ 1388/2/20 به موجب ماده واحده قانون الحاق یک ماده به عنوان ماده 247 به قانون مالیات های مستقیم مجدداً احیا و به قانون بازگردانده شد.
در حال حاضر، به موجب ماده 247 اصلاحی (1388/2/20) در صورتی که آرای هیات های حل اختلاف بدوی ظرف 20 روز پس از ابلاغ رأی براساس ماده 203 این قانون و تبصره های آن به مؤدی، مورد اعتراض کتبی مؤدی یا ماموران مالیاتی قرار گیرد، قابل رسیدگی در هیأت حل اختلاف تجدید نظر خواهد بود.
چهار- شورای عالی مالیاتی
مطابق تبصره 4 (الحاقی 1388/2/20) به ماده 247 قانون مالیات های مستقیم، هرگاه مؤدی یا اداره امور مالیاتی، در موعد مقرر نسبت به رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی شکایت داشته باشد، مرجع رسیدگی به آن «شورای عالی مالیاتی» می باشد.
براساس ماده 252 (اصلاحی 1380/11/27) قانون پیش‌گفته، شورای عالی مالیاتی مركب است از بیست و پنج نفر عضو كه از بین اشخاص صاحب نظر، مطلع و مجرب در امور حقوقی، اقتصادی، مالی، حسابداری و حسابرسی كه دارای حداقل مدرك تحصیلی كارشناسی یا معادل در رشته های مذكور‌می باشند، به پیشنهاد رئیس كل سازمان امور مالیاتی كشور و حكم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می شوند.
این شورا به شکایات متکی به دلایل و اسناد و مدارک مبنی بر ادعای صریح یا تلویحی نقض قوانین و مقررات موضوعه یا ادعای نقص رسیدگی باشد، بدون ورود به ماهیت امر . صرفاً از لحاظ رعایت تشریفات و کامل بودن رسیدگی های قانونی و مطابقت مورد با قوانین و مقررات موضوعه به موضوع رسیدگی کرده و با استناد به جهات و اسباب و دلایل قانونی رأی مقتضی بر نقض آرای هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی و یا رد شکایت مزبور را صادر می نماید.
باید در نظر داشت که برابر تبصره 4 (الحاقی 1388/2/20) به ماده 247 قانون، در مواردی كه شكایت مؤدیان مالیاتی از آراء هیأت‌های بدوی، از طرف هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر رد شود و همچنین شكایت از آراء هیأت‌های تجدیدنظر از طرف شعب شورای عالی مالیاتی، مردود اعلام شود، برای هر مرحله معادل یك درصد (1%) تفاوت مالیات موضوع رأی مورد شكایت و مالیات ابرازی مؤدی در اظهارنامه تسلیمی، هزینه رسیدگی تعلق می‌گیرد كه مؤدی مكلف به پرداخت آن خواهد بود.
پنج- هیأت مقرر در ماده ۲۵۱ مکرر (اصلاحی 1380/11/27)
رسیدگی در هیأت موضوع ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم به عنوان یکی از طرق فوق‌العاده رسیدگی به شکایات از مالیات های قطعی است که به علت انقضای مهلت های اعتراض قابل طرح در مرجع دیگری نیست.
مبنای اعتراض مؤدی مالیاتی باید غیرعادلانه بودن مالیات مستند به مدارک و دلایل کافی صورت باشد.
رسیدگی به اعتراض در هیأتی مرکب از سه نفر به انتخاب وزیر امور اقتصاد و دارایی صورت می گیرد که دستور ارجاع پرونده به این هیأت نیز با همان مقام است.
رای اکثریت اعضای هیأت قطعی و لازم الاجرا می باشد.
شش- دیوان عدالت اداری
مطابق بند 2 ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۲۵ خرداد ۱۳۹۲ مجمع تشخیص مصلحت نطام، آرای کمیسیون های مالیاتی قابل شکایت در دیوان عدالت اداری کشور می باشد.
در خاتمه به نظر می رسد که تلاش مقنن در قانون مالیات های مستقیم بر آن بود تا اختلافات مالیاتی در همان مراحل اولیه حل و فصل شود، چرا که رسیدگی های مقرر در شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری به لحاظ کثرت پرونده‌ها، طولانی مدت است.
این رویکرد هم برای دستگاه مالیاتی سودمند است و هم مؤدیان مالیاتی، زیرا دستگاه مالیاتی هرچه سریع تر مالیات را وصول خواهد کرد و وضعیت مؤدی نیز زودتر مشخص می شود.
