سود و جریمه بانکی مازاد بر نرخ مصوب بانک مرکزی فاقد اعتبار است

شماره پرونده ۳ ـ ۶۲ ـ ۹۳

شماره۲۵۴۵/۹۲/۷                                                                      ۲۸/۱۲/۱۳۹۲

۱۲۴

سئوال

با توجه به اینکه بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری و صندوق ­های قرض‌الحسنه در قراردادهای منعقده فیمابین خود و اشخاص ثالث برای عدم پرداخت اقساط در مهلت تعیین شده علاوه بر سود متعلقه به اصل وام سود علیحده و علاوه بر آن وجه التزام تعیین می‌نمایند، آیا حکم به پرداخت سود اضافه بر اصل وام و سود معلقه و نیز حکم به پرداخت وجه التزام وجاهت قانونی دارد؟

نظریه مشورتی شماره 7/93/109 مورخ 1393/1/27 اداره کل حقوقی قوه قضائیه

اولاً: با توجه به الزامی بودن رعایت مصوبات پولی و بانکی بانک مرکزی برای کلیه بانکها از جمله در تعیین سود و جریمه در قراردادها و با توجه به ماده ۱۰ قانون مدنی، قراردادهایی که در آن مازاد بر میزان تعیین شده بانک مرکزی سود و جریمه تعیین شده، نسبت به مازاد بر میزان تعیین شده در مصوبه بانک مرکزی، فاقد اعتبار بوده و غیرقابل مطالبه است. نتیجتاً دعاوی مطالبه آنها نیز محکوم به بطلان است.

ثانیاً: با توجه به ماده واحده قانون تسری امتیازات خاص بانکها به مؤسسات اعتباری غیر بانکی مصوب سال ۱۳۸۱، ماده ۱۵ قانون عملیات بانکی بدون ربا و تبصره‌های آن به مؤسسات یاد شده تسری دارد و تبصره‌های آن استثناء نگردیده است.

نقل از روزنامه رسمی، سال هفتاد، شماره 20253، ویژه نامه شماره 716، سه شنبه 25 شهریور 1393

رأی وحدت رویه 794 هیأت عمومی دیوان عالی کشور شامل پرونده های جریانی است نه پرونده های تسویه شده

شماره پرونده: 99-155-769ح

استعلام

به استحضار می رساند، بر اساس رای وحدت رویه شماره 794 مورخ 1399/5/21 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، قراردادهای بانکی که بر خلاف سود مازاد بر نرخ مصوب شورای پول و اعتبار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منعقد می شود نسبت به مازاد باطل و غیر نافذ است. این رأی از آن جا که تفسیر قانون محسوب می شود، بنابراین شامل قراردادهای منعقده پیش از تاریخ رأی وحدت رویه مذکور نیز می شود. آیا این رأی وحدت رویه شمال قراردادهایی که تسویه شده است نیز می شود؟

نظریه مشورتی شماره 7/99/769 مورخ 1399/7/1 اداره کل حقوقی قوه قضائیه

«در فرض سئوال چنانچه پرونده ای در جریان رسیدگی باشد، صرف نظر از آن که قرارداد متنازع فیه مربوط به چه زمانی باشد، دادگاه رسیدگی کننده ملزم است با لحاظ رأی وحدت رویه 794 مورخ 1399/5/21 اتخاذ تصمیم کند و در خصوص قراردادهایی که سابقاً حکمی از دادگاه صادر و قطعی شده باشد، به لحاظ وجود قاعده اعتبار امر مختوم، ورود به ماهیت دعوا از سوی دادگاه قانوناً مجاز نیست و اعمال رأی ‌وحدت رویه فوق الاشعار موضوعاً منتفی است، مگر آن که رأی قطعی سابق الصدور با اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 نقض شود که در این صورت در رسیدگی های بعدی اتخاذ تصمیمم با لحاظ رأی وحدت رویه فرض سئوال صورت خواهد گرفت.»