حاج شیخ محمدرضا ایروانی، فرزند آخوند ملا زین‌العابدین، در سال 1295 (هـ . ق.) برابر با 1255 یا 1257 (ش.) در ایروان به دنیا آمد. پدرش از اهالی تبریز بود و در سال 1270 (هـ. ق.) به ایروان كه در آن زمان متعلق به دولت ایران بود، مهاجرت كرد. حاج شیخ محمدرضا ایروانی، علوم قدیمه و اسلام را در محضر پدر فرا گرفت و در سن دوازده سالگی به تبریز بازگشت و به تحصیلات خود در این شهر ادامه داد. در بیست و یك سالگی به عتبات عالیه و نجف اشرف سفر كرد و در منطقه غرو ساكن شد.
فرزندان وی به دلیل اقامت طولانی در نجف و زادگاه‌شان (غرو) نام غروی را به آخر نام خانوادگی خود اضافه كردند. حاج شیخ محمدرضا، نزدیك به بیست و چهار سال به تحصیل علوم حوزه‌ای پرداخت و سرآمد اقران خود در نجف شد و سرانجام به درجه اجتهاد رسید و گواهینامه‌هایی در این زمینه دریافت كرد.
در سال 1298 (ش.) به ایران بازگشت و در سال 1299 (ش.) ریاست اداره اوقاف را بر عهده گرفت. در سال 1300 (ش.) به همراه حجة‌الاسلام حاج شیخ محمدحسین یزدی، به قضاوت در امور حكومت شرعیه در وزارت معارف مشغول شد. از سال 1302 تا 1306 (ش.) مدیریت دائره تحقیق در وزارت اوقاف و صنایع مستظرفه را بر عهده داشت. در پنجم اردیبهشت ماه 1306 (ش) به دادگستری نوین پیوست و رسماً در محكمه شرع به فعالیت قضایی پرداخت. در كنار این پست، به مستشاری دیوان عالی تمیز منصوب شد و سپس، ریاست شعبه سوم دیوان عالی كشور را بر عهده گرفت و تا پایان عمر در این مسند به خدمت مشغول بود.
حاج شیخ محمدرضا، یكی از مراجع دینی و مدرسان حوزه‌های علمیه تهران (مدرسه خان مروی) و مراكز علمی نجف اشرف بود. وی پس از تشكیل اداره تهیه و تدوین و تنقیح قوانین در دادگستری نوین، به عضویت كمیسیون مربوطه درآمد و در كنار تهیه قانون مدنی ایران، فعالیت چشمگیری داشت.
از حاج شیخ محمدرضا ایروانی، آثار تالیفی و تحقیقی بسیاری در زمینه‌های فقه و اصول، منطقه و حكمت اسلامی به زبانهای عربی و فارسی باقی مانده است (دستخط)، همچنین سفرنامه‌ای دارد كه درباره وقایع سفر به عثمانی و نجف اشرف نوشته شده و از لحاظ شرح وقایع تاریخی، یكی از مراجع مهم و قابل توجه به شمار می‌آید.
حاج شیخ محمدرضا ایروانی، پس از 64 سال عمر با عزت همراه با خدمت به اسلام و مسلمین، بر اثر بیماری سختی در سال 1319 (ش) در تهران، دار فانی را وداع گفت.
منبع: مبارکيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالي حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان 1377
دیدگاهتان را بنویسید