برچسب: مقالات پزشکی قانونی

مقالات پزشکی قانونی

  • مشروب ساز خودکار انسان

    مشروب ساز خودکار انسان

    راه های تشخیص مشروب ساز خودکار بدن یا سندرم ABS و نحوه درمان آن

    ارسالی دکتر حسین داودی – فوق تخصص اطفال

    پزشکان در روده مردی که سوگند می‌خورد رانندگی حین مستی نداشته، یک مشروب‌ساز خودکار یافتند!

    به تازگی در نشریه معتبر پزشکی BMJ در بخش بیماری‌های دستگاه گوارش، یک گزارش مورد یا کیس ریپورت جالب و عجیب منتشر شده است.

    شرح ماوقع

    داستان از آنجا شروع می‌شود که، یک مرد ۴۶ ساله بعد از آسیب انگشت شست دست خود، مجبور شد به مدت مدت ۳ هفته تمام سفالکسین بخورد.

    یک هفته بعد از پایان دوره درمان دارویی، اطرافیان او متوجه تغییرات شخصیتی عجیب در او – که پیش از آن سابقه نداشت – شدند. او دچار دوره‌های سرخوشی و افسردگی و رفتارهای خشونت‌آمیز می‌شد.

    با توجه به این علایم پزشکان به او مدتی داروی ضد افسردگی دادند. مصرف این داروها ادامه داشت تا اینکه یک بار به خاطر تخلف رانندگی، پلیس‌ها خودروی او را متوقف کردند و طبعا تست الکل روی او انجام شد و نشان داد که رانندگی حین مستی داشته است.

    بررسی بیشتر نشان داد که سطح الکل خون ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر بوده که به میزان قابل ملاحظه‌ای از آستانه مجاز بالاتر بود اما این مرد اصرار داشت که اصلا الکلی مصرف نکرده است.

    تشخیص علت

    سرانجام «عمه» این مرد که حرفش را باور کرد، یک دستگاه پرتابل آنالیز تنفس که میزان تقریبی الکل خون را نشان می‌دهد، برای او خرید و این دو متوجه شدند که بسیار اوقات میزان الکل بدن این شخص بالاست!

    چه اتفاقی افتاده بود، آیا مرد سر همه کلاه می‌گذاشت و مخفیانه الکل می‌خورد و اصلا چرا این را مخفی می‌کرد یا داستانی دیگر در کار بود؟

    آنها به ناچار به نزد پزشکی در اوهایو رفتند، پزشکی که قبلا مورد مشابهی داشت.

    مشخص شد که مخمرهایی در درون روده باریک و بخشی از روده بزرگ به نام سکوم مرد، جا خوش کرده‌اند و به صورت طبیعی کار تخمیر و تبدیل کربوهیدرات به الکل را انجام می‌دهند.

    بررسی‌های اولیه نشان داد که دو میکروارگانیسم Saccharomyces cerevisiae و S. boulardii در درون روده او هستند.

    آزمایش‌های نشان دادند که در پی دادن غذاهای حاوی کربوهیدرات، این مخمرها فعال می‌شوند و ظرف ۸ ساعت، سطح الکل ۵۷ میکروگرم در دسی لیتر را در بدن او باعث می‌شوند!

    چیزی که رخ داده بود، این بود که، آنتی بیوتیک سفالکسین میکروب‌های نرمال روده این مرد را تغییر را داده بود و با کشتن عده‌ای از آنها، شرایط را برای جایگزین شدن مخمر در بدن او فراهم کرده بود!

    به این مورد، سندرم ABS یا سندرم مشروب‌سازی خودکار یا سندرم تخمیر روده‌ای می‌گویند.

    شیوه‌های درمان

    برای درمان اولیه دستور محدود کردن غذاهای کربوهیدارتی و داروهای ضدمخمر به او داده شد. اما این درمان موفقیت‌آمیز نبود.

    درست همین جا بود که، این مرد به نویسندگان کیس ریپورت نشریه BMJ معرفی شد.

    آنها ارگانیسم‌های دیگری مانند کاندیدا آلبیکنس و C. parapsilosis را هم پیدا کردند، داروهای ضد مخمر را عوض کردند و پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس را هم تجویز کردند. این درمان به تدریج پاسخ داد و حالا که یک سال و نیم از آن زمان می‌گذرد، کارخانه مشروب‌سازی داخل بدن بیمارشان از کار افتاده است!

    البته این نخستین گزارش مورد این سندرم عجیب نبوده است.

  • نقص الگوی پاشیدن خون و آنالیز لکه های خونی برای اثبات وقوع جرم

    نقص الگوی پاشیدن خون و آنالیز لکه های خونی برای اثبات وقوع جرم

    نقص الگوی پاشیدن خون در پزشکی قانونی بعد از 40 سال مشخص شد

    مدارک علمی که پزشکان قانونی ارائه می کنند، فقط بخشی از دلایلی است که مرجع قضایی با آن روبرو می شود. در پزشکی قانونی سعی می شود تا پازل‌ها را کنار هم گذارند و یک تصویر کلی و جامع ارائه نمایند که همیشه بر اساس یک سری اطلاعات و مفهوم اصلی است که برای شروع کار به آنان داده شده است و وقتی آن مفهوم متفاوت، اشتباه و یا غیرقابل قبول باشد، کار حسابی سخت می شود.

    یکی از ادله اثبات قتل، وجود لکه‌های خون مقتول روی البسه مظنون است. برای بررسی صحت تعلق این لکه‌ها، آن‌ها در آزمایشگاه پزشکی قانونی مورد آنالیز قرار می دهند. بیش تر از 40 سال است که آنالیز الگوهای خونی یکی از ابزارهای پزشکی قانونی است. در برخی موارد نیز برای پی بردن به نحوه پاشیدن لکه های خونی روی لباس مظنون، از الگوی پاشیدن خون استفاده می شود و به این طریق الگوهای خونی کشف شده از صحنه جنایت بازسازی می شود. با این که نتایج ظاهری حاصله و استدلال های علمی  پزشکان قانونی ممکن است قانع کننده به نظر آید، اما گاهی اوقات همه داستان را بازگو نمی کند.

    تا قبل از پرونده «شان جن کینز» پزشکان قانونی الگوی پاشیدن خون را بی نقص تصور می کردند اما این پرونده بی عیب بودن آن را زیر سئوال برد و متخصصین این تکنیک را وادار کرد تا مدارک ناشی از پاشیدن خون را دقیق تر از همیشه مورد بررسی قرار دهند.

    پرونده شان ثابت کرد، با این که الگوهای پاشیدن خون می تواند داستان قتل را بازگو کند، اما همه چیز به کسی که آن را تفسیر می کند، بستگی دارد.

    مدرک اصلی این پرونده تعداد 158 لکه میکروسکوپی خون بود که روی لباس شان جن کینز پیدا شده بود. در آن زمان همین مدرک کافی بود تا هیأت منصفه وی را به قتل عمد دختر خوانده‌اش بیلی جو محکوم کند یا حداقل پلیس این‌طور فکر می کرد اما شان خودش در تمام مدت زندانی بودن، اصرار بر بی‌گناهی داشت و در صدد اثبات آن بود.

    وقتی شان در زندان بود، وکلای او تلاش زیادی کردند تا متخصصین جدیدی پیدا کنند که اظهارات شان را در مورد خونی که روی لباسش پیدا شد، تأیید کنند. آنها امیدوار بودند که این بتواند هیأت منصفه را قانع کند. فرجامخواهی آنان در ماه اوت سال 2004 قبول شد و دو مدرک مهم جدید به پرنده اضافه شد و مدارک پزشکی جدیدی که از اظهارات اولیه شان حمایت می کردند، رو شدند.

    پروفسور دیوید دنیسون شواهدی یافت که ثابت می کرد بیلی جو از عارضه ریوی نادری به نام«آمفیزم بینابینی ریه» رنج می برد که باعث می شود فشار هوا در ریه های بیلی بالا رود. با بازسازی این عارضه، او  نشان داد که آن حباب می توانست با قدرت کافی برای پاشیدن خون به روی لباس های شان جن کینز بترکد و این اظهاراتِ شان را در مورد پاشیدن خون تأیید کرد.

    با ارائه مدارک جدید، هیأت منصفه دادگاه فرجام، حکم قبلی را باطل و تقاضای محاکم جدید کردند و شان با وثیقه آزاد شد اما ماجرا به این سادگی نبود، شان مجبور بود برای بار سوم هم محاکمه شود، چون در دو محاکمه قبلی، دوباره هیأت منصفه بخاطر پیچیدگی شواهد و مدارک، به اتقاق رأی نرسید.

    حال، همه چیز به آن ذرات ریز خون و نتیجه آنالیز قانونی بستگی داشت. در مورد لکه های خون، با حدود 30 متخصص از سراسر جهان، توسط طرفین پرونده مشاوره شد. Joe Slemko کانادایی یکی از متخصصینی بود که تفسیر جدیدی از مدارک ارائه داد. او بیان داشت:

    « الگوی خونی که بیشتر از همه توجه مرا جلب کرد، الگویی بود که روی قسمت سینه کت دیدم  که یک الگویی فشرده با وسعت محدود بود که فقط می توانست در اثر بازدم ایجاد شده باشد.»

    هیأت منصفه دو دادگاه تجدیدنظر آخر موفق نشده بودند به رأی اکثریت برسند. روز 9 فوریه سال 2006 میلادی، جن کینز در دادگاه اولت بیلی رسماً بی گناه شناخت و تبرئه شد. او در همه شش سالی که در زندان بود، هیچگاه اظهارات خود را تغییر نداد، و هرچند که نمی دانست خون چگونه روی لباسش پاشیده شد ولی قطعاً بیلی جو را به قتل نرسانده بود. او بعد از آزادی از زندان به خبرنگاران گفت:

    «قاتل بیلی جو به خاطر اشتباه پلیس در تحقیقات و این که مصمم بودند، به هر قیمتی که شد، مرا محکوم کنند، شناسایی نشد مأمورینی که این پرونده را پیگیری می کردند، اصلاً صلاحیت نداشتند و کورکورانه عمل کردند. این پرونده باید خیلی فوری با یک تیم جدید که حاضر باشند همه انرژی خود را برای شناسای قاتل بیلی جو صرف کنند، دوباره به جریان افتد.»

    هرچند قاتل بیلی جو تا به امروز دستگیر نشده است اما با تفسیر درست الگوی پاشیدن خون روی لباسِ شان، یک بی‌گناه از مجازات نجات یافت.

    براستی، اگر چنین پرونده ای در کشور ما تشکیل می شد، به نظر شما سرانجام مظنون چه فرجامی پیدا می کرد، نظرتان را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

  • شیوه های تشخیص هویت جسد مومیایی شده

    شیوه های تشخیص هویت جسد مومیایی شده

    پیش‌تر به بهانه انتشار خبر کشف جسد مومیایی نزدیک حرم شاه عبدالعظیم، نگاهی به «الزامات قانونی مومیایی اجساد» پرداختیم که در آن تعریف مومیایی جسد، انواع و شیوه های آن از منظر قانون و پزشکی مطرح گردید. اینک ضمن بیان نظر متخصصین علم پزشکی قانونی در صحت و سقم نظرات بیان شده در تعلق جسد به رضا شاه، شیوه های تشخیص هویت جسد مومیایی نیز تشریح خواهد شد که دانش قبلی مکتسبه می‌تواند ما را در درک بهتر دیدگاه آنان یاری کند.

    یکشنبه 2 اردیبهشت ماه 1397 هنگامی که کارگران برای طرح توسعه در محوطه معروف به باغ طوطی در ضلع غربی آستانه حضرت شاه عبدالعظیم  که مقبره رضا شاه قبل از تخریب در آنجا قرار داشت، مشغول خاک‌برداری بودند، با محفظه سخت بتنی برخورد کردند. بعد از خرد کردن آن، متوجه جسدی داخل آن شدند که با اجساد معمولی فرق داشت.

    راننده بیل مکانیکی با این جسد عکس سلفی گرفت و در فضای مجازی منتشر کرد. شاید هیچگاه احتمال نمی داد که این سلفی تبدیل به خبر تمام رسانه‌ها شود و جنجال آفرین باشد. انتشار این خبر بار دیگر نقش پر رنگ شبکه‌های اجتماعی را بر همگان بیش از بیش هویدا نمود. گفته شد که سایت خبری روزآروز نخستین بار خبر کشف جسد مومیایی را منتشر کرد.

    انتشار خبر مزبور به سرعت نظر کارشناسان را بخود جلب کرد و بزودی تصویر مومیایی شده در کنار آخرین تصویر بجامانده از رضا شاه در کنارهم قرار گرفت. پیدایش آن در محل فوق گمانه زنی‌ها در این که آیا این پیکر رضا شاه است را، تقویت کرد. چرا که بعد از تخریب مقبره وی در اوایل انقلاب و بعد از قریب به 22 روز کاوش، جسد مومیای او یافت نشد و چنین ادعا شد که جسد را محمد رضا شاه به هنگام خروج از کشور با خود خارج کرد!

    مدارک و شواهدی که از جسد در دست است، تنها تعداد محدود عکس با کیفیت نامناسب است که نمی تواند اطلاعات دقیقی از جمله این که، آیا جسد به شکل سنتی و باستانی مومیایی شده یا به شیوه معاصر را به متخصصین امر بدهد. همین امر تشخیص هویت آن را دشوار می‌کند. به این دلیل برخی احتمال می دهند که جسد متعلق به مرد ناشناسی است اما برخی دیگر عقیده دارند که جسد متعلق به رضا شاه است.

    بعد فوت رضا شاه در سال 1324 در ژوهانسبورک مرکز آفریقای جنوبی، در آنجا تغسیل و تکفیل می شود اما مومیایی کردن آن بعد از انتقال به مصر توسط یکی از بهترین متخصصین مومیایی اجساد در این کشور به نام «دکتر ولگاکف» که اهل روسیه بود، به مدت 17 روی صورت گرفت.

    دکتر عباس میلانی- استاد دانشگاه، نویسنده و مورخ، در علت مومیایی کردن جسد رضا شاه بیان می دارد: « مومیایی کردن وی نه به رسم فراعنه مصر بلکه، به جهت ضرورت صورت گرفت. زیرا در آن زمان ایران در اشغال متفقین بود و انگلستان هم قدرت زیادی داشت. محمد رضا شاه در مقابل انگلستان از ضعف قدرت برخوردار بود و امکان انتقال آن به ایران نبود، بنابراین تصمیم گرفته شد تا جسد مومیایی شده موقتاً در مسجدی در مصر دفن شود تا در فرصت مقتضی به ایران منتقل شود که این عمل هم چند سال بعد صورت گرفت.»

    در این که آیا جسد کشف شده، یک پیکر عادی است یا مومیایی و اگر مومیایی است، متعلق به شخص ناشناسی است یا متعلق به رضا شاه؛ به راحتی از طریق آزمایش DNA می توان نسبت به شناسایی هویت جسد کشف شده اقدام کرد. کارشناسان پزشکی قانونی، آزمایش DNA را بهترین و دقیق ترین راه برای شناسایی این پیکر می دانند. دکتر James Walker متخصص تشخیص هویت در انگلستان عقیده دارد که:

    «تست DNA اگر در شرایط درست انجام شود، تکنیک بسیار دقیقی است و دلیلی ندارد که نتیجه آن صددرصد درست نباشد. هرکس در بدن خود DNA  دارد که به مثابه طرح ساختاری بدن و منحصر به فرد همان شخص است. به غیر از دوقلوها که DNA  آنان عین هم است. بنابراین چون  منصحر بفرد است می توان با استخراج ماده شیمیایی از بدن شخص، وی را به کمک DNA  شناسایی کرد.

    در رابطه با جسد مومیایی پادشاه کشف شده در ایران، چون این پادشاه چند سال پیش فوت کرد، باید از طرف خویشاوندان زنده وی که اعلام شد نوه او زنده است یا نوادگان دیگر یا بچه‌های خواهر زاده‌ها و برادرزاده ها، می توان از آن ها نمونه برداری آن ها کرد و نمونه آن ها را با نمونه فرد متوفی اخذ شده مقایسه کرد. اگر تشابه هایی پیدا شد ( هرچند عین هم نخواهد بود ولی تشابهات زیادی خواهند داشت) با یک ارزیابی آماری، بطور حتمی می توان شتخیص داد که آیا همان شخصی است که فکر می کردیم یا خیر؟»

    گفته شد، پزشکان قانونی در ایران و خارج از کشور، برای آزمایش DNA جسد اعلام آمادگی کردند که خبری از پذیرش خواسته آنان و یا نتیجه آن منتشر نشده است!

    موضوع مرتبط: مومیایی کردن جسد قانوناً اختیاری است یا اجباری؟

    علاوه بر تشخیص به کمک آزمایش فوق، دکتر مازیار اشرفیان بناب – متخصص ژنتیک، باستان شناس، استاد دانشگاه چستر در بریتانیا، عضو آکادمی پزشکی قانونی انگلستان، عضو هیأت مؤسس پزشک قانونی در استان هرمزگان و مؤسس موزه ملی تاریخ پزشکی ایران عقیده دارد:

    «با توجه به سابقه کار پزشکی قانون در ایران می توان گفت که در منطقه جنوب تهران در بهشت زهرا زمانی بین 35 تا 40 سال لازم است تا نسوج نرم حسد از بین برود و گذشت مدتی بیش از این، سبب می شود تا تنها استخوانی از جسد باقی بماند. همچنین در منطقه‌ای که جسد مومیایی کشف گردید، ده‌ها سال است که هیچ جسدی دفن نشده است که این امور حکایت از آن دارد که جسد کشف شده یک جسد معمولی نیست بلکه یک جسد قدیمی است که توسط متخصصینی عمل preservation روی آن انجام شده است.

    مطالعاتی که در ارتباط با عکس های منتشرشده صورت گرفت، می توان گفت، وقتی مشخصات فیزیکی یک جسد را می توان مطالعه و در Outline جمجمه دقت کرد. شکل جمجمه‌ی جسد کشف شده مقایسه کرد. چهره‌ی همه ما متفاوت است و این چهره متفاوت رفکلشن یا انعکاسی از جمجمه است و همه ما دارای جمجمه های متفاوتی هستیم. حال وقتی outline جمجمه رضا را با جسد کشف شده تطبیق داده و Supper impose می کنیم، می بینیم که انحاء جمجمه و قوس آن کاملاً مشابه است. علاوه بر این، در آنتروپولوژی و انسان شناسی با استفاده از طول استخوان های بلند می توان قد فرد را تخمین زد که مؤید به مطالعات زیاد در جوامع مختلف است. وقتی طول استخوان بازو را بتوان تخمین زد، می توان تقریباً حدس زد که قد این فرد یا جسد پیدا شده چقدر است.

    از شواهد و نوشته ها در مورد رضا شاه مشخص می شود که وی دارای قد بلند بیش از190 سانتی متر بوده است. محوطه ای که جسد مومیایی در آن یافت شد، مقداری مخدوش است، آجرهایی است که به صورت استناندارد ساخته شدند و همیشه استفاده می شده است، معمولاً این آجر ها ضخامت پنج سانتی متری دارد و طولی حدود بیست سانتی متری که با مقایسه ابعاد و اشیایی که کنار جسد است، می شود طول استخوان بازو، استخوان‌های ساعد را بطور تقریبی و نه به صورت صددرصد تخمین زد. طول استخوان بازو در یک مرد متوسط حدود 33.5 سانتی‌متر و طول استخوان اولنا که در ساعد است، حدود 26.5 سانتی‌متر است. با سنجش قد جسد مومیایی، می تواند قد وی را حدس زد.

    بنابر آنچه بیان شد، با توجه به نسبت دست به بدن، حالت بدن و دست و صورت می توان نتیجه گرفت که قد جسد مومیایی کشف شده بیش از 188 سانتی‌متر است. بنابراین، با توجه به ظواهر ذکرشده، میزان قد و شکل جمجمه می تواند به این نتیجه رسید که جسد متعلق به رضا شاه است.»

    اخبار غیر رسمی اخیر حکایت از آن دارد که جسد دفن گردید اما مشخص نیست که آزمایش‌های لازم روی آن صورت گرفت و آیا جسد همانطور که صاحب نظران بیان داشتند، متعلق به رضا شاه بوده است یا خیر که باید منتظر ماند.

    منابع: گفتگوی دکتر پریچهر خزعلی با باشگاه خبرنگاران، گفتگوی دکتر مازیار اشرفیان بناب با اتاق خبر، گفتگوی دکتر عباس میلانی و دکتر مازیار اشرفیان بناب در برنامه رپرتاژ و وب‌های سایت خبرگزاری‌ مهر و ایسنا

  • الزامات قانونی مومیایی کردن جسد

    الزامات قانونی مومیایی کردن جسد

    مصریان باستان اعتقاد داشتند که حفظ بدن مومیایی شده، روح را بعد از مرگ قدرتمند ساخته و روح قدرتمند هم می‌تواند به جسد بازگردد. مومیایی کردن در عصر حاضر و روش‌های آن پیش‌تر در دوران جنگ‌های مدنی آمریکا به وجود آمد و مربوط به اشخاصی بود که بسیار دور از خانواده کشته می‌شدند و خانواده آنها دوست داشتند که آنها را در محل زندگی‌شان دفن کنند. 

    تعریف مومیایی

    در دانشنامه آزاد مومیایی چنین تعریف شده است: «جسدی که پوست و گوشت خشک شده آن در اثر تماس عمدی یا تصادفی با مواد شیمیایی، سرمای فوق‌العاده زیاد، رطوبت بسیار پایین یا عدم وجود هوا حفظ شده‌است.»

    دکتر پریچهر خزعلی- مدیر کل امور تشریح و بررسی صحنه جرم سازمان پزشکی قانونی کشور نظر دارد که از نظر علمی، مومیایی (Mummification) به جسدی گفته می شود که در اثر تماس عمدی یا تصادفی با عواملی که باعث کُند یا متوقف شدن روند فساد در جسد می شود مانند مواد شیمیایی، سرمای فوق‌العاده زیاد، هوای بسیار گرم و خشک همراه با کوران، بصورت کامل یا ناکامل حفظ شده است.

    در دوران باستان، مصر باستان تنها فرهنگ دنیای قدیم بود که مومیایی را به بالاترین حد آن رساند و فرایند موميايي کردن را توسعه داد. مومیایی اجساد یکی از اولین فرایندهای جراحی و اعمال جراحی‌ است که انسان آن را به انجام رسانده است. اصولاً مومیایی کردن اجساد توسط متخصصین پزشکی قانونی صورت می گیرد.

    انواع مومیایی

    از یک منظر، می توان مومیایی اجساد را به دو نوع زیر تقسیم کرد:

    طبیعی: طبق علم باستان شناسی، انسان هایی هستند که به واسطه شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی مثل قرار گرفتن در معادن نمک، بیابان‌ها با آب و هوای گرم و سوزان یا مکان های سرد و یخ زده، پس از مرگ اجسادشان به همان شکلی که در زمان حیات بوده بدون تجزیه محافظت شده و از خطر از بین رفتن محفوظ مانده اند، مانند مرد نمکی که جسدش در معدن نمک چهرآباد در استان زنجان پیدا شد یا جسد مومیایی طبیعی متعلق به یک خانم مسن کهدر بخش آنتروپووژی موزه ملی تاریخ پزشکی ایران نگهداری می شود.

    مصنوعی: فرایندی است که با استفاده از روش های مختلف توسط متخصصان برای جلوگیری از روند فساد یک جسد همچون تغییر رنگ، خروج مایع از منافذ جسد، باد کردن و متعفن شدن جسد و … صورت می‌گیرد. در این روش در ابتدا معده و روده فرد متوفی که محتویات آن دارای آلودگی بالاست خارج شده و سپس برای انجام مومیایی آماده می‌شود.

    شیوه‌های مومیایی

    در سراسر دنیا روش‌های مختلفی با استفاده از انجماد، انواع مواد شیمیایی، فیکساتور و … برای مومیایی کردن اسجاد وجود دارد اما روش‌های مرسوم مومیایی کردن اجساد به طرق زیر می باشد:

    مقاله مرتبط: شیوه های تشخیص هویت جسد مومیایی شده

    روش سنتی و باستانی: در روش قدیمی مومیایی کردن، با بریدن نقاطی از بدن، احشاء را از آن خارج می کردند و بعد مومیایی می کردند. پزشک قانونی می تواند با معاینه جسد و مشاهده آثار بریدگی در سینه و شکم آن پی ببرد که جسد به این شیوه مومیایی شده است یا خیر. این روش در حال حاضر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

    روش  preservation (حفاظت و نگهداری جسد): روشی که در طول 200 سال گذشته، شیوه معمول برای مواظبت و مراقبت از جسد به منظور جلوگیری از فساد نعشی محسوب می شود، preservation است. در این روش خون را از سیستم عروقی بدن خارج می کنند و بعد با تزریق مواد شیمیایی که معروف ترین آن فرمالویید (ماده شیمیایی که در دانشکده های پزشکی از آن برای نگهداری اجساد استفاده می شود تا دانشجویان بتوانند کالبد شکافی انجام دهند) است، به داخل بدن جلوی فساد نعشی را می گرند.

    بسته به این که با چه شدتی تزریق صورت گیرد، جسد ممکن است برای چند هفته سالم بماند تا مراسم تدفین انجام شود و یا یعضی وقت ها اشخاصی که موقعیت سیاسی و یا اجتماعی بالایی دارند و باید آنان را در معرض دید مردم گذارند. همین شیوه را می توان طوری انجام داد که جسد برای مدت طولانی‌تری سالم بماند و دچار فساد نعشی نشود.

    در کشور ایران، در گذشته مومیایی به شیوه طبیعی و باستانی بود اما بعدها از مواد شیمیایی خاصی برای مومیای استفاده شد که با دستگاه مخصوصی از طریق عروق به داخل تمامی بافت ها هدایت شده و به این ترتیب این نوع مومیایی باعث می شود که در مدتی که برای نقل و انتقال جسد تا کشور متبوع لازم است، روند پیشرفت فساد کُند شده و بدون این که در ظاهر جسد تغییری ایجاد شود، جسد از فرایند تجزیه شدن و فساد تا زمان دفن حفظ می‌شود.

    الزامات قانونی

    هرچند مومیایی کردن اجساد امر اختیاری است و شواهد تاریخی حکایت از آن دارد که اجساد برخی مقامات بسیار مهم از جمله پادشاهان را در بعضی از کشورها مومیای می کردند، ولی از نظر حقوقی، مطابق قرارداد ۱۹۳۷ برلن و قوانین حمل و نقل هوایی بین المللی پرواز، مومیایی کردن جسد در صورت انتقال از یک کشور به کشور دیگر اجباری اعلام شد.

    فلسفه این امر آن است که معمولاً تا زمان رسیدن خانواده متوفی از کشور متبوع وی تا خارج از کشور زمان می‌برد، ممکن است گذشت زمان باعث فاسد شدن جسد و مهم‌تر از همه بیماری‌زا شدن آن شود، در چنین شرایطی است که خانواده متوفی باید طبق قانون، جسد را مومیایی کند تا اجازه بارگیری جنازه به آنها داده شود.

    براین اساس، علاوه بر تعیین علت فوت متوفی باید طبق قرارداد فوق، جسد مومیایی شود. به این ترتیب بعد از انجام کارهای اداری و فرایند مومیایی شدن توسط متخصصین امر، گواهی تایید مومیایی شدن فرد به سفارت مربوطه تحویل می شود تا به وسیله آن تمامی کارهای هواپیمایی و گمرکی انتقال متوفی انجام شود. سپس جسد مومیایی شده با حضور بستگان فرد یا نماینده قانونی آنها یا یک نماینده از سفارت کشور فرد متوفی و نماینده گمرک در سازمان پزشکی قانونی در جعبه های چوبی و آهنی بسته بندی شده و جهت حمل به کشور متبوع آماده می شود.

    البته برای اجسادی که از راه های زمینی نیز منتقل می‌شوند مثل افرادی که تبعه کشورهای همسایه هستند در صورت درخواست بستگان، مومیایی انجام می شود.

    از قدمت این مسئله در ایران بطور دقیق اطلاعی در دست نیست اما از زمانی که سازمان پزشکی قانونی ایجاد شده این امر نیز انجام می‌گرفته است که تنها در شهر تهران صورت می‌گیرد چرا که انتقال بیشتر اجساد باید از طریق فرودگاه بین المللی صورت می‌گیرد.

    منابع: گفتگوی دکتر پریچهر خزعلی با باشگاه خبرنگاران، گفتگوی دکتر مازیار اشرفیان بناب با برنامه اتاق خبر

  • تشخیص صدمات بدنی ساختگی از صدمات واقعی

    تشخیص صدمات بدنی ساختگی از صدمات واقعی

    چگونه می توان صدمات بدنی ساختگی را از صدمات واقعی تشخیص داد؟

    مطلبی با عنوان معرفی عاملان نزاع ها و تصادف های ساختگی به مراجع قضایی در ایرنا توجهم را جلب نمود. از یک طرف به جهت مفید بودن محتوای پست و از طرفی ضرورت بیان نکته‌ای مهم‌تر از آنچه در مصاحبه آمد که اشاره‌ای بدان نرفت، در نتیجه بر آن شدم تا با تلخیص آن، نکات تکمیلی را در همین ارتباط بیان نمایم.

    قضاوت آنلاین روی موضوعی تأکید دارد که متأسفانه در عمل مورد بی‌مهری قرارگرفته و با وصف آگاهی برخی مقامات به آن، توجه لازم بدان نمی‌شود.

    صرف نظر از این که پزشکان قانونی در نظرات اعلامی خود – در همان حدود تشخیص – به صورت احتمالی نظر می‌دهند و نه قطعی، مثلاً می نویسند که این صدمات می تواند در حالت غیرمنازعه باشد؛ تمامی زحمات کارشناسان پزشکی قانونی با توصیف به عمل آمده از سوی جانشین رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور در مدیریت بحران زمانی ثمر خواهد داد که دلایل خلاف تشخیص آنان در پرونده نباشد. مثلاً شهود کذب در وقوع حادثه، شهادت ندهند یا شهادت کذب آنان کشف شود، زیرا با توجه به ماده 166 قانون آیین دادرسی کیفری، نظریه پزشکی قانون در خصوص آنچه در مصاحبه بیان شد، جنبه طریقت دارد نه موضوعیت و اینجاست که تنها درایت، تبحر و تجربه قاضی رسیدگی کننده به پرونده اعم از دادیار یا بازپرس است که می تواند تعیین کننده نهایی درجه تأثیرگذاری این تشخیص باشد. این مقامات باید با صبر و حوصله و طرح سئولات فنی و دقیق از شهود تعرفه شده حادثه، همان شاهدان تسبیه بدست آنچنانی را که دکتر محمود آخوندی از آنان نام می‌برد، تشخیص دهند که شهادت آنان عینی است یا اطلاعی و میزان ارزش اثباتی آنان چیست و با سایر محتویات پرونده انطباق دارد یا خیر و در نهایت بتوانند خلاف شکایت را ثابت کرده و با استدلال قضایی متقن در تصمیم نهایی خود ضمن رد مؤدای شهادت شهود، قرار منع تعقیب شکایت کذایی شاکی را صادر کنند و به این طریق نتیجه تشخیص پزشکان قانونی جنبه عینت به خود بگیرد. علاوه بر این تخصص، باید کثرت ارجاعات روزانه به همان قاضی، تعداد پرونده هایی که یک روز باید دستور دهد، تصمیمات قضایی نهایی که باید اتخاذ کند، پاسخگویی به مراجعات حضوری اطراف پرونده، فشار مقامات در آمار شدن تعداد معینی از پرونده ها در پایان هر ماه که لازمه آن سرعت در رسیدگی و نتیجه قهری آن انتفاء کیفیت رسیدگی دقیق است، خستگی ذهنی قاضی در طول روز کاری که توأم با تحلیل قوه روانی و نیروی دماغی وی است، متهم کردن قاضی که بدرستی با تحقیقات جامع سعی در کشف واقع دارد، به تحقیقات زیاد و … را هم بدان افزود. حال باید دید، با این وصف، چه میزان از تلاش پزشکان قانونی می‌تواند در عمل ببار بنشید؟ بجا بود که جانشین فوق، آماری از این که در عمل چه تعداد از تشخیص‌های سازمان متبوع ایشان در مراجع قضایی منتج به نتیجه مثبت شد هم آماری ارائه می‌دادند!

    پرداخت دیه که برگرفته از احکام فقهی است، در مواردی باعث شده برخی افراد به فکر فریب پزشکی قانونی که میزان و نوع صدمات و آسیب دیدگی را مشخص می کند، بیفتند. برخی افراد، آنقدر در این زمینه پیش رفته اند که گاهی با ایجاد صدمات در بدن خود یا دیگران با ادعای آسیب دیدن در یک نزاع یا حادثه خاص به پزشکی قانونی مراجعه می کنند، غافل از اینکه مراکز پزشکی قانونی با اتخاذ روش های خاص و با بهره گیری از دانش کارشناسان و متخصصان، ادعا و صدمات این افراد را مورد بررسی دقیق قرار می دهد و اعلام نظر پزشکی قانونی در این خصوص در مراجع قضایی مبنا قرار خواهد گرفت و این افراد شناسایی می شوند و به مقامات قضایی معرفی خواهند شد.

    آمار

    در سال ۱۳۹۴ بیش از ۵ هزار مورد در غیر از حالت نزاع ایجاد شده بود و در مجموع ۶۵۴ هزارو ۲۲۳ معاینه به دنبال نزاع وجود داشت که  از این شمار معاینه شده ۵ هزار و ۷۵۰ مورد مواردی بودند که در غیر از حالت نزاع ایجاد شده بود. همچنین ۹ هزار و ۴۷۸ مورد هم مواردی بودند که به صدمات اصلی، صدماتی توسط خود فرد اضافه شده بود.

    روال کار

    ابتدا افراد احراز هویت می شوند که شامل رویت مدارک شناسایی و معرفی نامه عکس دار است و سپس معاینات انجام می شود یعنی در این معاینات نوع صدمات بررسی می شود و این نوع صدمات ثبت و ضبط می شود و با قانون مجازات اسلامی تطبیق داده می شود و همچنین زمان وقوع موضوع صدمات نیز مشخص می شود. مرحله بعد بررسی الگو ایجاد صدمات و نوع صدمات است که با حادثه مورد ادعا فرد مطابقت دارد یا خیر؟ که این موضوع به صورت دقیق مورد بررسی قرار می گیرد .

    انواع متخلفین

    کسانی که در نزاع های ساختگی به قصد تقلب به مراکز پزشکی قانونی مراجعه می کنند شامل چند دسته هستند:

    دسته نخست: کسانی هستند که صدمه در بدن آنها وجود ندارد و وانمود می کنند که صدمه دیده اند. این افراد مدارک بیمارستانی و درمانی جعل می کنند و خودشان را وصل به یک حادثه نشان می دهند. در افرادی که صدمه وجود ندارد و وانمود می کنند که صدمه دیده اند به مدارک آن ها اکتفا نمی شود و ضمن معاینه دقیق از مشاوران و متخصصان مورد اعتماد استفاده می شود و بررسی پاراکلینیکی نیز انجام می شود.

    دسته دوم: این افراد شامل کسانی هستند که صدمه در بدنشان وجود دارد اما مربوط به یک دوره و زمان دیگر و حادثه مورد ادعا نیست.

    دسته سوم: این افراد کسانی هستند که یا خودشان صدماتی برای خود ایجاد می کنند، یعنی یا خودزنی می کنند و یا اینکه افراد دیگری روی آنها با رضایت خودشان صدماتی برای شان ایجاد می کنند که به عبارتی دیگرزنی در حالت غیرمنازعه است. این افراد نیز کسانی هستند که بیشترین مشکل را برای مراکز پزشکی قانونی ایجاد می کنند. این افراد یا خودشان صدمات را ایجاد می کنند و یا گاهی اوقات توسط افراد حرفه ای که صدمات شدید و خطرناکی مانند شکستگی استخوان و جراحات متعدد و شکستگی دندان ها و سایر موارد روی بدن فرد ایجاد می کنند. صدماتی که افراد در نزاع های خود ساختگی بر روی بدن خود یا دیگران ایجاد می کنند در پزشکی قانونی با شیوه های خاص تشخیص داده شده و سپس عاملان آن به مراجع قضایی اعلام می شود. موارد ساختگی که قصد سوء استفاده دارند در نزاع بیشتر است، این نوع موارد ساختگی در تصادفات رانندگی هم در حال افزایش است.

    دسته چهارم: افرادی را در برمی گیرد که گواهی پزشکی قانونی را جعل می کنند و به مراجع قانونی ارائه می دهند که به مدارک اکتفا نمی شود، معاینه دقیق می شوند. به دلیل داشتن سیستم CMS با قوه قضاییه (سیستم ارتباط الکترونیکی واحد قوه قضاییه) علاوه بر گواهی کاغذی به صورت دیجیتالی نیز ارسال می شود تا از جعل جلوگیری شود.

    ما وظیفه داریم به عنوان کارشناس این نظرات را به مراجع قضایی اعلام کنیم تا برحسب قانون با آنها برخورد قانونی انجام شود. به عنوان مثال افرادی که آثاری که روی بدن دارند شبیه آثار صدمات است یا نه مانند ریزش مو که به دنبال درگیری دچار کندن مو شده اند که در نظریه کارشناسی به این نتیجه برسیم که این صدمات ناشی از نزاع است و عامل حدوث و زمان را اعلام و همچنین نظر با قانون مجازات اسلامی اعلام کند و حتی اگر در قانون هم دیه مشخص نشده باشد، ارش را اعلام می کنند.

    توصیه

    نظر به اینکه موارد جعل و تقلب طی بررسی های کارشناسی کشف می شود و دست سودجویان رو خواهد شد؛ به این افراد توصیه کرد از این گونه اقدامات خلاف قانون که سبب صدمات جسمی و عواقب قانونی برای آنان خواهد شد خودداری کنند.

     با تلخیص و جمع بندی مصاحبه علی بخشی جانشین رئیس سازمان پزشکی قانونی در مدیریت بحران با ایرنا

  • اولین حکم قضایی انجماد جسد در جهان به همراه شرح علمی سرما زیستی

    اولین حکم قضایی انجماد جسد در جهان به همراه شرح علمی سرما زیستی

    یک قاضی در بریتانیا و البته در جهان، با خواسته یک دختر که تقاضا داشت جسدش منجمد شود، موافقت کرد و به این ترتیب، برای اولین بار در جهان “حکم قضایی انجماد جسد” صادر شد. (بیشتر…)